ТАНИН МЭДЭХҮЙ

ЕБС-ийн сурагчид, их дээд сургууль болон коллежийн оюутнууд, техник технологид сонирхолтой залуусын дунд зохион байгуулдаг “UB Robot Challenge - 2024” тэмцээний бүртгэл эхэллээ. Өсвөр насны хүүхдүүдэд технологийн суурь мэдлэг олгох, инновацын соёлыг түгээн дэлгэрүүлэх, хүүхэд залуучуудын техник сэтгэлгээг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, техник технологийн дэвшилтэй танилцах, багаар ажиллах чадварыг нэмэгдүүлэх зорилготой тус тэмцээнийг хоёр дахь жилдээ зохион байгуулж байна. Тэмцээнийг 12 төрлөөр зохион байгуулах бөгөөд бүртгэл арванхоёрдугаар сарын 10-17-ны өдрийг дуустал цахимаар бүртгэнэ. Мөн тус тэмцээнийг “Монгол тэмүүлэл” сургууль дээр зохион байгуулна. 

1. Даашинз, юбка өмсөж бай. Ингэснээр эмэгтэй хүний төрөлх энерги сэргэдэг.2. Гар хумсаа тогтмол арчилж, цэвэр байлгах. Үзэсгэлэнт гарыг үнсэх сайхан гэж эрчүүд ярьдаг. Сайхан гар сайн энерги төвлөрүүлдэг.3. Сайн зохиол унш. Ялангуяа хүний хувь заяаны тухай зохиол унших нь илүү ашигтай. Иймэрхүү ном уншсанаар өөрийгөө илүү мэдрэх болно.4. Бүжиглэ. Тэр тусмаа араб юм уу, латин америк бүжиг хамгийн тохиромжтой. Эмэгтэй хүний энерги, тачаангуй байдлыг улам цогцлоодог аж.5. Дуу аялж, заримдаа чанга дуулж бай.6. Дуртай хоолоо амттай хийж сур. Ямар ч хоолыг хэнээс ч дутахааргүй хийдэг бол гайхамшиг биш гэж үү. Өөрөө жор зохио. Эмэгтэй хүн өөрийн гараар хоол бэлтгэж, хайртай хүмүүсээ дайлах нь энергийн эх үүсвэр юм.7. Гол нуур далайн эргээр зугаалах. Ус эмэгтэй хүнийг ямар ч нөхцөлд дасан зохицох чадвартай, хүчирхэг болгодог.8. Цэцгийн баглаа худалдаж авах. Цэцэг эмэгтэй хүнийг аз жаргалтай болгохоос гадна сөрөг энергийг үргээдэг.9. Хувцасны шүүгээгээ цэгцтэй байлгах. Хэрэггүй, хуучин хувцас, хэрэглэл эмэгтэй хүний энергийг сулруулдаг.10. Ойрын өдрүүдэд юм уу сар, жилийнхээ төлөвлөгөөг гаргах. Ямар ч эмх замбараагүй байдал эмэгтэй хүнийг сүйтгэдэг. Хэрэв та ингэж хэвшээгүй бол ядаж ойрын хоногийн төлөвлөгөөгөө боловсруулаарай. Цаашид ч сар, жилээр нь гаргадаг болж болно.11. Эрүүл зөв хооллолт. Муу зуршлуудаас хол бай. Зөвхөн тамхи, согтууруулах ундаа ч бус залхуурал, хараалын хэллэг зэргийг хэрэглэдэг бол татгалз.12. Сайн сайхан аж төрж буй хүмүүсийн талаар болон танин мэдэхүй, оюуныг цэнэглэх мэдээлэл бүхий ном сэтгүүл унш. Элдэв хов жив, хар мэдээллээс хол байсан нь дээр.13. Номын дэлгүүрээр тогтмол зочилж бай. Орох болгондоо ном худалдан авах албагүй ч гарсан ном, зохиолын хуудсыг эргүүлэн орчин үетэйгээ хөл нийлүүл. Номын дэлгүүрээр зугаалах нь эмэгтэй хүнийг ихэд тайвшруулж, сайхан энергитэй болгодог тул  найз бүсгүйтэйгээ өдөрт ядаж хагас цаг агаар амьсгалж алх. Эмэгтэй хүн гал голомт хамгаалагч хэдий ч байгальтай тогтмол холбоотой байх хэрэгтэй.14. Явган зугаалгад цаг гаргаж бай. Та дэлгүүрт байгаа элдвийн сайхныг харж, өмсөж үзсэн таалагдсан нэг зүйлээ удахгүй авна гэж төсөөлж болно. Үнэнээсээ сэтгэлдээ дүрслэн явсан тэр зүйл удалгүй таных болох тийм их энерги эмэгтэйчүүдэд бий.15. Амьтан тэжээ, эсвэл цэцэг тарьж болно. Амьдрал сонирхолтой болно.16. Дэлгүүр хэсэх. Заавал худалдан авалт хийх шаардлагагүй.17. Hайз бүсгүйчүүдээ цуглуулан юу ч хамаагүй хий. Зүгээр дэмий хөгжилдсөн ч болно. Ингэснээр та бүхэн энерги солилцоно.18. Иогоор хичээллэх. Эрэгтэй хүн дасгал хийдэг байлаа ч энерги хуваалцаж чаддаггүй. Харин эмэгтэй хүн төрөлх зохилдлогоороо сайн бүхнээ бусдад түгээх чадвартай. Иогийн дасгал оюун ухааныг тайвшруулж, эрч хүчийг бий болгодог.19. Буян үйлдэж бай. Их бага хамаагүй ямар ч буян эмэгтэй хүний энергийг цэвэр утгаар нь илэрхийлнэ. Тусч сэтгэл буянаас ялгаагүй. Тусламж хэрэгтэй юм уу, өлссөн хүмүүсийг хооллож бай. Хэрэгтэй үед цагийг нь олж гэдэг шиг өчүүхэн ч атугай зүйлээр бусдыг баярлуулж бай.20. Тансаг үнэртэй тос уусгасан юм уу, эсвэл сарнайн дэлбээ, тайвшруулах давстай онгоцонд хэвтэх. Энэ бол зүгээр нэг амралт бус, харин биедээ тайвшрал бэлэглэж, өөрөө дүүрэн энерги хүлээн авах арга.21. Ойр дотныхоо хүмүүсийг зөөлөн дулаан үгсээрээ ч болов энхрийлэн халамжил. Хайртай хүмүүстээ хэр их анхаарал хандуулна төдий чинээ сайн, сайхан энергиэр цэнэглэж байна гэсэн үг.

Аргын тооллын: 2024-12-09, Даваа гараг.  Билгийн тооллын 9, Сумъяа гараг. Могойг хүлэгч одтой, Өвлийн дунд улаан хулгана сарын есөн улаан улаагчин хонь өдөр. Барилдлага: РашаанШүтэн барилдлага: СэрэхүйСуудал: ХийӨдрийн наран мандах, жаргах цаг нь 8:30-16:59. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад өвчин өчүүхэн ирэх муу.Өдрийн сайн цаг нь Бар цаг: 03.40-05.40 цаг, Туулай цаг: 05.40-07.40 цаг, Могой цаг: 09.40-11.40 цаг, Бич цаг: 15.40-17.40 цаг, Нохой цаг 19.40-21.40 цаг, Гахай цаг: 21.40-23.40 цаг болой. Тухайн өдөр гахай, туулай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, хишиг даллага дуудуулах, насан бүтээл хийлгэх, мал худалдан авах, мал түгээх, сахил санваар авах, хануур, төөнүүр хийлгэх, хийморийн дарцаг хатгахад сайн. Эрдэнийг гадагш өгөх, уул овоо тахихад муу. Хол газар яваар одогсод урагш мөрөө гаргавал зохистой.

Чи амьдралдаа олон чухал шийдвэр гаргана. Ажил мэргэжлээ сонгох, машин авах, байр авахдаа буруу шийдвэр гаргаж болно. Харин авгай авахдаа буруу шийдвэр гаргавал амьдралынхаа туршид тэвчээр зааж явах хэрэгтэй болно эсвэл чи хэдэн жилийн дараа сална. Чиний бүтээсэн баялагийн талыг хувааж авна. Хамгийн харамсалтай нь салалт үр хүүхдийн чинь ирээдүйг хохирооно. Тэр үед чи харамсаад барахгүй. Сахалтай ах нэг юм хэлээд байсан гэж санана. Тиймээс анхааралтай уншаарай. Чиний аз жаргалтай амьдрал хажуудхаас чинь шууд шалтгаална. Тиймээс яарах хэрэггүй. Машин авахдаа чи яаж судалдаг билээ яг тэрэн шигээ сайн судлах хэрэгтэй.1. Сэтгэл хөдлөл нь тогтворгүй байнгын драматай охинтой битгий болз. Удахгүй чи цувралынх нь гол дүр болно.2. Өөрийгөө яая гэж байж бусдын асуудлыг битгий өөртөө наа. Суугаагүй байж найз охиныхоо хамаг санхүүг битгий хариуц. Энэ бол аавынх нь үүрэг. Суусан хойноо л бол.3. Анхны болзооноосоо эхлээд л ажигла. Болзоо бол кино үзэх, хоол идэх, цагаа зугаатай өнгөрүүлэх биш, болзоо бол ажиглалт, судалгаа. Don’t fall into a gold digger. Чамаас мөнгө салгах гэж оролдож байна уу? Олон экстэй байна уу, меню дээрх хамгийн үнэтэйг захиалах, уулзаж суухдаа утсаа доош нь харуулж тавих, утсаа үзүүлэхгүй сандарч байна уу? Ажигла.4. Ямар ч бизнесгүй, юм зардаггүй хэрнээ инста фб дээрээ олон дагагчтай хүүхнүүдээс болгоомжил. Тийм attention whore хүүхнүүд ядаргаа шүү! Үргэлж анхаарлын төвд байх гэж байнга нимгэн нүцгэн зураг постлоно. Чамтай үерхэж байж өөр хүмүүст харагдах гээд гайхуулаад байвал осолтой. Хэзээ нэгэн цагт өөр залуу руу гүйнэ. Найз охин чинь чамд серьёзный хандаж байгаа нэг шинж бол элдэв пост бичихээ болино, зурагаа постлохоо багасгана.5. Зорилго нэг байна уу гэдэг их чухал. Хайраа хоёулаа тэгэх үү? Хамт зүтгэнээ гэдэг хандлагатай бол сайн. Харин ‘чи эр хүн байж намайг хангах ёстой, чи мөнгө олох ёстой’, чи чи гээд байвал хэцүү шүү бро! Чиний зорилгыг, сонголтыг, чиний сонирхлыг дэмжиж байна уу? Үргэлж шүүмжилдэг, санаанд нь таарах юмгүй эмэгтэйчүүд хэцүү шүү. Чиний амжилтанд хүрэх эсэх эхнэрээс чинь шууд хамааралтай. Буруу эмэгтэй чиний зорилгыг дэмжих бүү хэл, наадах чинь бүтэхгүй, боль боль гэж унтраана. Түүнд чиний үсний засалт таалагдахгүй, чиний хувцаслалт таалагдахгүй, чиний найзууд таалагдахгүй. Ер нь чиний юу ч таалагдахгүй. хар машин авчихвал цагааныг авахгүй яасын? Үргэлж А гэхээр Б гэнэ. Чи гэр бүлийнхээ төлөө ямар их зүйл золиосолж байгааг тэд мэдэхгүй, бас цадахгүй.6. Чамд итгэдэггүй, чамайг үнэлдэггүй, чамайг өөрөөс нь доор гэж үздэг бол чи насаараа супервайзертай амьдрах болно. Нөхрийнхөө алхам бүрийг хянаж, хэлэх үг бүрийг нь заадаг токсик хүүхнүүд их байдаг. Тэд чамайг амар тайван байлгахгүй, үргэлж асуудлын хар салхи үүсгэж чи байнга хэрүүлийн салхи шуурган дунд амьдарна.7. Гарал үүсэл, удам угсаа, зиндаа таарахгүй хүнтэй суучихаад зовж яваа эрэгтэйчүүд олон бий. Өөрөөсөө хэтэрхий царайлаг, хэтэрхий илүү мэдлэг боловсролтой хүнтэй битгий гэрлээрэй. Тийм хүмүүст мөнгө илүү олдогоороо, царай зүсээрээ, эсвэл мэдлэг боловсролоороо abuse хийх нарциссист шинжүүд илэрдэг. Өссөн орчин өөр, үзэл бодол, хандлага өөр хүмүүс зохицдоггүй тал бий.Яг таарсан хосын хурим дээр очсон зочид бэрийн тал уу, хүргэний тал уу-г ялгадаггүй.Харин хоёр өөр хүрээллийн хүмүүс бол ширээ ширээгээрээ ялгараад ойлгомжтой байдаг.8. Өөрөөсөө хэтэрхий доошоо хүнийг өрөвдөж гэрлэж болохгүй. “Үгээгүй ядуу хүнтэй үр хүүхдээ хэзээ ч битгий суулга” гэж өвгөдийн үг бий. Ядуу хүмүүсийн ихэнх нь аз жаргалгүй, зорилгогүй, хохирогчийн сэтгэлгээтэй, бэлэнчлэх хандлагатай залхуу хүмүүс байдаг. Хайр үзээгүй хүмүүс бусдыг өрөвдөж хайрладаггүй. Мөнгө үзээгүй хүмүүс мөнгөтэй болохоороо хэнийг хайрлахгүй, хүмүүсийг гомдоосон муухай муухай үйлдлүүд гаргана. Бусдын сайн сайхан зүйлд үргэлж атаархаж, эдэлж хэрэглэж үзээгүй зүйлээ авахаараа тэрийгээ гайхуулж дутуугийн комплекс байнга цухалзуулж байдаг.9. Эмэгтэйчүүдийн сэтгэл зүйг судал. Бие хаа, царай төрхийг нь, хийсэн хоолыг нь магтаж байгаарай. Халамжил. Жаахан сэтгэл гаргахад л баярлана. Ороод ирэхэд нь таавчиг аваад өгчих, асуулгүй уух юм хийгээд өгчих. Оройтвол залгаж асуу, өөдөөс нь тосоод гар. Ажлынхаа талаар баахан юм ярьна. Тэрийг нь тэвчээртэй сонс. Гэхдээ асуудлыг нь шийдэх гэж битгий оролдоорой. Эмэгтэйчүүд зүгээр л ярьж байж стрессээ тайлдаг. Эмэгтэйчүүдэд окситосин их хэрэгтэй. Эхнэрээ үнсэж тэвэрч байх хэрэгтэй. Төрсөн өдөр, баяраар бэлэг авч өг. Гэхдээ нэг зүйлийг сайн санаарай. Эмэгтэйчүүд давардаг. Хязгаартай байх хэрэгтэй.10. Феминист эмэгтэйгээс болгомжил. Охидууд ээжийгээ дуурайдаг. Тиймээс авгай авахдаа ээжийг нь сайн ажигла. Аавтай нь яаж харьцаж байгааг хар. Тэр гэрт хүндлэл байхгүй, байнгын хэрүүл уруул, асуудал дунд амьдардаг бол зугт.Эрчүүдийг үзэн яддаг, сэтгэл зүйн хувьд эвдэрхий эмэгтэй хамгийн аюултай. Найз охин чинь аавтайгаа ямар харилцаатай байгаа нь их чухал. Эцэггүй өссөн бол хүүхэд үеийн травм үлдсэн байх магадлалтай. Тэр нь сүүлд амьдрал дээр байнга илэрдэг.Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд, гадаад төрх хөөрхөн царайнаас гадна дотор луу нь өнгийж хараарай. Дотор гаднаасаа гэрэлтсэн сайхан эмэгтэйчүүд олон бий. Тийм хүн олдохгүй бол чи өөрөө асуудал шүү! Бие болон сэтгэцийн хувьд тогтвортой, эрүүл сайхан эмэгтэйг олж авахын тулд ЧИ өөрөө үнэ цэнтэй, хариуцлагатай, зарчимтай байх ёстой. Тийм эр хүн рүү хүүхнүүд татагдана. Эр хүн гэр бүлдээ бүхнээ зориулж, өөрөө үргэлж хичээж явах хэрэгтэй болдог юм шүү дүү минь.Эх сурвалж: Gambaa Akh

"Талын хар" архи нь уух зориулалтаар бус эмчилгээний зорилгоор айлд байж байх ёстой аж. Дараах байдлаар хэрэглэвэл ач тустай юм байна:Морины хөлд цус хурсан үед гаднаас нь шавшиж хэрэглэнэҮе мөчний өвдөлтөд шавшиж, булчин шөрмөс зангирсан үед гадна талаас нь жин тавьж бооноХоол шингээж, гэдэс цэвэрлэх зорилгоор өдөрт 1хоолны халбагыг ууж болно /хушны самар дарсан ханд нь тархи мэдрэлийн үйл ажиллагааг сайжруулна/Сармистай хандлан өглөө, өдөр, орой бага тунгаар хэрэглэж зүрх судасны үйл ажиллагааг дэмжинэТолгойн хаван, хөлийн хаван буулгах зорилгоор бариа хийхдээ хэрэглэдэг.Хоолны хордлого болсон үед мөн 50гр ууж хэрэглэнэ. Ургасан ясны гадна талд Дудзи 5 тантай хавсран түрхвэл яс ургалтыг зогсоож, өвчин намдаана.Мөн бариа засал хануур төөнүүрийн өмнө ариутгалын зорилгоор хэрэглэхээс гадна тухайн хэсгийн цусны бичил эргэлтэнд онцгой нөлөөтэй.Самрын чөмөг нэг аяга, сармис 5хумс хийгээд дараад хадгалчихаад ханиад томуу дархлаа суларсан, элдэв нянд өртвөл өглөө оройд хоолны өмнө 50г-аар хэрэглэнэ.

Гар утас болон бусад цахилгаан төхөөрөмжийн Bluetooth холболтыг асаалттай байлгах нь хакеруудад халдлага хийх таатай нөхцөлийг бүрдүүлдэг болохыг мэдээллийн аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүд анхааруулж байна. Учир нь олон улсад зохион байгуулагдаж буй хакеруудын чуулга уулзалт болгон дээр Bluetooth холболтыг ашиглан бусдын мэдээлэлд нэвтрэх, утасны яриаг нь чагнах зэрэг уг холболтын эмзэг байдлыг ашиглах боломжийн талаар илтгэл тавигддаг аж. Хакерууд уг холболтын тусламжтайгаар дурын цахилгаан төхөөрөмжид халдаж, бүхий л мэдээлэлд нь нэвтрэхээс гадна төхөөрөмжийг удирдах боломжтой. Үүний нэг жишээ нь гар утас болон бусад төхөөрөмжийн өсгөгчийг удирдаж, гэнэт “аюултай” чимээ тоглуулдаг ба үүний үр дүнд тухайн төхөөрөмжийн эзэн хэсэг хугацаанд сонсох чадвараа алддаг байна.Үүнээс гадна уг холболтоор дамжуулан хакерууд бусдын дуудлага, мессежийг хянаж, илгээж буй мэдээллийг нь олзворлон, хэн нэгэн рүү өөрчилж илгээх замаар санхүүгийн залилан үйлддэг байна. Түүнчлэн Bluetooth холболтын тусламжтайгаар хакерууд хэрэглэгчдийн байршлыг хянаж, улмаар орох дуртай дэлгүүрүүдийн маршрутыг гаргаж авдаг ба уг мэдээллээ худалдаа, зар сурталчилгааны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэгчдэд зарах тохиолдол ч гарсаар байна.Түүнчлэн хакерууд халдлага хийх арга замаа сайжруулсаар байгаа бөгөөд дохио өсгөгчийн тусламжтайгаар Bluetooth-д холбогдох радиусыг нэмэгдүүлэх болсон. Энэ төрлийн халдлага нь танд мэдэгдэхгүйгээр хэдхэн секундэд болж өнгөрөх ч таны төхөөрөмжид тусгай програм суулгаснаар үнэ цэнэтэй мэдээллийг тань хулгайлах эсвэл устгах эрсдэлтэй.Германы кибер аюулгүй байдлын чиглэлд үйлчилгээ эрхлэгч ERNW компани Android үйлдлийн системийн CVE-2020-0022 алдааны тусламжтайгаар хакерууд уг үйлдлийн системтэй дурын ухаалаг утасны Bluetooth-д холбогдох эрсдэлтэй болохыг олж тогтоогоод байна.Дээрх алдааг Android 10 үйлдлийн систем засаж чадсан бөгөөд хэрэв та 8, 9 үйлдлийн системийг ашиглаж байгаа бол яаралтай шинэчлэл хийхийг мэргэжилтнүүд зөвлөж байна. Түүнчлэн Bluetooth холболтыг ашиглаж дуусмагцаа унтрааж хэвшсэнээр луйварчдын хөнгөн олз болохоос сэргийлж чадах аж.Эх сурвалж: ТЕГ

Буддын шашинт улс орон, түүний дотор Монголчууд өвлийн тэргүүн сарын билгийн 25-ны өдрийг "Зулын 25"-ны их дүйчэн өдөр хэмээн олон зуун жил ёслон тэмдэглэж иржээ. Шарын шашны үндэслэгч бөгөөд эрдэм номын туйлд хүртлээ гэгээрсэн соён гийгүүлэгч их билгийн хүн хэмээн Ази даяар алдаршсан Богд Зонхова жанч халж, үүл далдалсан өдөр нь өвлийн тэргүүн сарын билгийн 25-ны өдөр гэдэг.Зулын 25-ны их дүйчэн өдөр өнөөдөр тохиож байна.Жил бүрийн өвлийн тэргүүн сарын 25-ны энэ өдөр Богд Зонхова муу сэтгэлийг ялан дийлж улмаар нууц тарнийн онцгой эрдмийг олж нийтийн үзэгдэл нирваан дүр үзүүлсэн юм.Энэ зохиолоороо онцгой өдөр болон адислагдаж түүнээс хойш олон мэргэдүүд буян хийхэд онцгой арвижсан өдөр учир хүн бие, хэл, сэтгэлээ сайн сайхан зам мөрт хөтлөвөөс бусад өдрөөс илүү онцгой үр дүн болгон хувиргасан байдаг.Энэ өдөр шашин шүтэх эс шүтэхээс үл хамааран бид дор бүрнээ яавал энэ болон эцэс хойчид тустай түүнчлэн бусдад тустай өдрийг өнгөрүүлж болохоор байна улам хичээе!Бусад хүн бүгд амар амгалан аз жаргалын дээдийг эдлээсэй зовлон муу сэтгэл түүний үр дагавраас хагацаасай гэж бодож тэр бүгдэд жаахан ч гэсэн тус болж хувь нэмрээ оруулах юмсан гэж Богд Зонхова тэргүүтэн бусдын төлөө агуу үйлс зохиосон тэдгээрийн адил энэ өдрийг өнгөрүүлье гэж хичээх юм бол бусад өдрөөс илүү ялгамжаатай болно.Та энэ өдөр мэгзэм сайн тоолж Богд Зонховын үйлс зохионгуйд даган баясч, муу сэтгэлийг ялан дийлсэн адил би ч гэсэн зовлон асуудал бүхний уг суурь болсон муу сэтгэлийг ялан дийлье гэж өөртөө амлалт өгч зоригжуулбаас үр дүн нь илүү хурдан юм.

Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, Анхдугаар Үндсэн хууль баталсны 100 жилийн ойн босгон дээр Ерөнхий сайд асан Д.Содномтой уулзаж, 1960 оны Үндсэн хуулийн талаар зарим зүйлийг асууж, тодрууллаа.-Та 1960 оны Үндсэн хуулийн  талаар дурсаж ярих цөөхөн хүмүүсийн нэг. Тухайн үед 1940 оноос хойш 20-хон жилийн дараа Үндсэн хууль батлах хэрэгцээ, шаардлага юу байсан бол…?-Миний хувьд 1963-1969 онд Сангийн яамны сайдаар, 1969-1984 он хүртэл Улсын төлөвлөгөөний комисст ажилласан. Өөрөөр хэлбэл, 1960-аад оны үед Монгол Улсынхаа Сангийн яам, Төлөвлөгөөний комисс гэсэн эдийн засаг, санхүүгийн байгууллагад ажиллаж байлаа. Иймд тухайн үед Үндсэн хууль батлах шалтгаан нөхцөл, тус хуулийн хүрээнд ямар ажил, арга хэмжээ авч байсан талаар цухас ярья.1960-аад он бол Дэлхийн II дайны сүйтгэл, хор хохирлыг арилгахын тулд социалист орнууд эдийн засгийн хувьд нэлээн хүнд байдалд орсон төдийгүй цаашдаа хамтын хүчээр хөгжих уриаг дэвшүүлэн ажиллаж байсан үе. Энэ хүрээнд социалист орнууд Эдийн засгийн харилцан туслалцах зөвлөл хэмээх хамтын ажиллагааны томоохон хэлэлцээрийг байгуулаад хөгжилтэй орнууд нь Монгол, Вьетнам зэрэг хөгжлөөр хоцорч яваа улс орнуудаа бүх талаар дэмжин хөгжүүлэх гол зорилгыг тавьсан.Тиймээс Монгол Улс хөгжлийнхөө шинэ үе рүү шилжих эхлэл тавигдсан тул 1960 оны Үндсэн хуулийг баталж, мөрдсөн. Энэ утгаараа Монгол Улс эдийн засгийн хоцрогдлоо арилгаж, социалист бусад улс оронтой хөгжлийнхөө түвшинг ойртуулах тэрхүү зорилтоо тодорхойлж, зорилгоо төлөвлөж, хэрэгжүүлэх явдалд Үндсэн хуулиа батлах нь чухал ач холбогдолтой байсан юм.-Тухайн цаг үедээ өөрийн үүргээ гүйцэтгэсэн Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын 1960 оны Үндсэн хууль түүх болоод үлджээ. Энэ хуулиас эргээд харахаар олзуурхмаар, эсвэл оновчтой зүйл, заалт юу байсан бол…?-Ардын Их Хурал нь тухайн цагтаа төрийн эрх барих дээд байгууллага байлаа. Орон нутгийн сум, нэгдэл, намын үүрийн дарга нарыг Ардын Их Хурлын депутатаар сонгодог тул хөгжлийн төлөвлөгөөнд орон нутгийн онцлог, иргэдийн саналыг тусгаж чаддаг байсан.Мөн Ардын Их Хурлаас гаргасан хууль, тогтоол шийдвэрүүдийг депутатууд орон нутгийн иргэдэдээ тайлагнаж, танилцуулдаг. Энэ нь төрийн дээд байгууллагын зохион байгуулалтын шилдэг туршлага тул үүнийг одоо ч ашиглах хэрэгтэй гэж боддог. Учир нь ард түмний амьдрал, орон нутгийн хөгжил, зовлон жаргалын талаар нэвтэрхий толь болсон тэдгээр хүмүүс нэг дор цуглаад асуудлыг ярилцахаар шийдвэрлэх гарц, гаргалгааг гайхалтай олж сонгож чаддаг байсан юм. -Тэгвэл дээрх зохион байгуулалтын хүрээнд хууль батлах, хэлэлцүүлэх үед иргэдийн саналыг сайтар тусгаж байсан гэж ойлгож болох нь ээ?-Ардын Их Хурлаар хууль хэлэлцэх үед сум, нэгдэл, намын дарга нар саналаа хэлдэг байлаа. Тухайн үеийн Ардын Их Хуралд би Сангийн сайд, төлөвлөгөөний комиссын даргын хувьд улсын төсөв, жилийн болон таван жилийн хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн асуудлаар илтгэл тавьдаг байсан. Мөн депутат нэг бүрийн хэлж буй санал бүрийг хянаад хуульд тусгах, эс тусгах шалтгааны нөхцөлийн талаар тайлбарладаг байлаа. Үнэндээ тэд цөөхөн үг хэлдэг. Гэхдээ цөөхөн үгэндээ амьдралын хамгийн чухал асуудлыг базаж хэлдэг, бодсон санаснаа ажил болгож, хэрэгжүүлж чаддаг тийм хүмүүс байсныг хэлэх хэрэгтэй.Товчхондоо 1960 оны Үндсэн хуульд Ардын Их Хурал нь дээд танхимтай байхаар тусгасан нь ард түмний засаглал гэдэг утга нь илүү үйлчилж байсан гэж хэлнэ. Учир нь орон нутаг сум, нэгдэл бүрийг төлөөлж 400 гаруй хүн Ардын Их Хурлын депутатаар сонгогддог байсан нь ард түмний санал, хүсэлтийг төлөөлж ярих эрх, үүрэгтэй хүмүүсээр парламентыг бүрдүүлдэг гол онцлог нь оршиж байгаа юм.  Ер нь ардчилал гэдгийг их энгийнээр хэлбэл, ард түмний засаглал гэсэн л үг.  Ард түмний засаглал яаж бүрдэх ёстой вэ гэхээр бол засаг захиргааны анхан шатны нэгж байгууллага, иргэдээ төлөөлсөн хүмүүсийг төрийн эрх барих дээд байгууллагадаа сонгож ажиллуулах явдал. Үүнийг 1992 оны Үндсэн хууль батлахдаа жаахан гажуудуулсан юм шиг санадаг.-Тухайлбал,-Шинэ Үндсэн хуулиар парламент нэг танхимтай, тэр нь  хууль батлах гол үүрэгтэй байгаа юм. Мөн Үндсэн хуулийн Гуравдугаар зүйлийн 1-т “Монгол Улсад засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байна” гэж заасан. Төрийн хэрэгт шууд оролцоно гэдэг нь хууль тогтоох байгууллага, Засгийн газар, шүүхийн бүтэц бүрэлдэхүүнийг тогтооход ард түмэн оролцох ёстой гэсэн үг. Энэхүү хоёр эрхийг яаж хэрэгжүүлэх вэ гэхээр “Монголын ард түмэн төрийн үйл хэрэгт шууд оролцож, мөн сонгож байгуулсан төрийн эрх барих төлөөлөгчдийн байгууллагаараа уламжлан энэхүү эрхээ эдэлнэ.” гэж заасан. Гэвч тэдгээр эрхүүдээ ард түмэн бүрэн эдэлж чадахгүй байна. Улмаар хууль тогтоох гол үүрэгтэй Улсын Их Хурал төрийн эрх барих дээд байгууллага болсон тул баталж буй хуулиа өөрсдөө хянахаас биш, ард түмний хяналт байхгүй болсон харагдаад байдаг. Бүр 1924 онд баталсан Үндсэн хуульд хоёр танхимтай байхаар заасан байдаг юм. Тэгэхээр бид цаашдаа парламентаа хоёр танхимтай болгох шаардлагатай байна.

Өөрийн ариун цагаан хөдөлмөр зүтгэлээр олоогүй мөнгө төгрөг эд агуурс эргэж төлөгддөг. Төлөгдөхдөө заавал танд мэдэгдэх албагүй. Ил далд ямар нэгэн байдлаар танаас гардаг. Эрүүл мэндээрээ төлнө, үхэл хагацлаар төлнө. Үр хүүхдүүд чинь зовлон зүдгүүрээр төлнө. Хүнээс үнэгүй юм авах гэж улайрах нь нүгэл. Нэг үзвэр үзэх байсан ч ардаа төлбөртэй. Миний ээж нэг дуучны дууг сонсох маш дуртай байв. Тэр нь Цэргийн чуулгын дуучин гавьяат жүжигчин Н.Отгон эгч. Түүний дуулдаг Хөх даалимбан тэрлэг найраглалын Бүүвэйн дуу, Миний ээж, Ботго, Отрын нутаг гэх зэрэг дуунууд сонсохдоо бүр нэг жаргалтай нь аргагүй суудаг сан. Би Цэргийн Ансамбльд ажиллаж байхдаа Отгон гавьяатын тайлан тоглолтын тасалбараас хоёр ширхэгийг ээждээ өгөв өө. Тэр үед оюутан байсан тул мөнгө муутай. Тэгээд Отггон эгчийн тоглолтын тасалбар энэ тэрийг ийш тийш нь хүргэж өгөх барих гээд ойр зуур туслах маягтай гүйж харайж байгаад хоёр билет авчихсан хэрэг. Ээж асууж байна аа. - Мөнгийг нь өгсөн юм уу гэж. - Өгөөгүй ээ, манай Ансамблийн ахмад уран бүтээлч хүн болохоор надад зүгээр өгсөн юм гэв. - Хүүе яаж болдог юм хүү минь! Тэр сайхан дуучны тоглолтыг үзэх гэж байж хоосон байж болохгүй. Миний хүү ядахдаа таван ааруул болсон аваачаад өгчих гэв. - Заа зүгээрээ ээж ээ! Би тэгэж байгаад мөнгийг нь өгчихнө гэлээ. Ингэхийг мэдэх нь ээ, худалдаж авлаа гэж худал хэлдэг байж гэж хүртэл бодов. Ээж минь тоглолт үзэх гээд хоног тоолоод байх. Ээжийг манай ах дагуулаал СТӨ-нд тоглолт үзэв. Тоглолтын дараа ээж бид нар Баянхошуу руу такси барих болов. Ээж минь сэтгэл их өндөр явна. Миний хүү Отгон гавьяатын ард тэр олон дуучидтай хоор дуунд зогсож байдаг мөн сайхаан, ээ мөн их хувь заяа гээд л. Маргааш нь Отгонд өгөөрэй гээд тос даасан Алтайн бор ааруул хэд гурвыг боогоод өгч явуулав. Өнөөхийг Отгон эгчид өгөхөөсөө ичээд болдоггүй ээ. Нэг кг орчим ааруул л байсан болов уу. Тэгээд амьтан хүний нүд хариулан байж сэмээрхэн дөхөж очоод хэлтэл, - Манай ээж таньд өгөөрэй гэсэн юм аа гээд цаасанд боодолтой цөөхөн ааруулаа сарвайтал, - Өө тийм уу? Яасан сайхан юм бэ, баярлалаа гээд инээд алдаад авч билээ. Тэгээд нэг санаа амарсан юмдаг. Сүүлд нь, - Чи тэр Отгоны ааруул өгсөн бий байгаа даа? Ичээд байна гэж маяглаад байхаар чинь өгөөгүй ч юм шиг бодогдоод болдоггүй ээ гэж билээ, ээж минь. Хүнээс бэлэг сэлт авсан байлаа ч хариуд нь заавал юм өгөх ёстой. Аяганы хариу өдөртөө. Агтны хариу жилдээ гэдэг үгийг маш их хэлдэг сэн. Бодоход хоёр тасалбар жижиг юм шиг атал миний ээжид бол асар их үнэтэй зүйл ажээ. Хөөрхий минь, урт наслах байх аа. Гүй ээ мөн сайхан дуучаан гээд л нулимс нь эргэлдэж байхыг харж билээ. Үнэгүй юм гэж огтоос үгүй. Зарим хүмүүс дууны цомог, ямарваа номыг зөвхөн бэлгэнд л авдаг юм шиг хандах гээд байдаг. Ямар их хөдөлмөр, цаг хугацаа шингээснийг нь бодож үзэх учиртай. Монгол хүнийхээ ёсоор зарим хүмүүст бэлгэнд өгдөг л дөө. Бэлгэнд өгсөн зүйлд хүндэтгэлтэй хандвал зохилтой. Өнөөгийн энэ олон хулгайчууд бол насаараа төлөөд ч дуусахгүй. Улс төр нийгмийн хулгай бол зах замбараагаа алдсан. Тэд үйлийн үрээ яаж дийлнэ дээ, чааваас. Хүнээс үргэлж шахуу дэмжлэг авчихдаг хүн байдаг. Нэг талдаа их буянтай хүн гэлтэй. Үгүй л дээ, тэр мөнгө эд хөрөнгө яаж бүрэлдсэн бэ гэдгийг эргэцүүлэх учиртай даа. Надад ч мөн бэлэг сэлтэнд үнэртэй ус, бугуйн цаг, хувцас хунар, адуу мал, бас бус мөнгөн хандив их бага гэлтгүй орж ирдэг ээ, ирдэг. Уран бүтээлийг минь л дэмжиж байгаа хэлбэр шүү дээ. Чухамхүү яаж ачийг нь хариулна даа гэж залбирдаг. Зөвхөн эд мөнгөнөөс тусдаа оюун санааны их өглөг өгсөн багш нарынхаа, төрүүлж өсгөж өдий хүргэсэн ачит ээжийнхээ, түшин тулж буй хань ижил үр хүүхдийнхээ ачийг хүртэл үргэлж санаж явах хэрэгтэй. Тэгэж байж үйлс бүтдэг. Үүнийг уншаад хөх инээд нь хүрэх хүн байж магадгүй ээ. Юун сүртэй ч юм билээ дээ гэж. Дахин хэлье! Тэр эд хөрөнгө, мөнгө төгрөг, мал адгуус яаж бүрэлдэн тогтож хаагуур ямар замаар яваад надад ирэв гэдэг их сонин. Намайг яагаад хүмүүс хүндлээд байна вэ гэдэг нь томоос том итгэл хүлээлгэж буй юм. Би бусдын хүндлэл хүлээгээд авсан байж болох ч их бага гэлтгүй хариу сэтгэлийг бүр заавал сунгах ёстой. Монголчууд хэзээнээсээ хүний бэлэгний хариугүй байхыг нүгэл гэж үздэг. Хүний юм үнэггүй ууж иддэггүй. Айлд очиж цай уусан байлаа ч хариуд нь заавал нэг гар сэтгэл сунгадаг. Айлд хоосон ордоггүй. Гэрт зочилсон зочин хэнийг ч гэлээ гар цайлгадаг тогтсон ёстой. Дээр үед нэгэн ядарсан ганц бие эмэгтэй айлд аргал хормойлж очоод аяга цай уудаг байжээ. - Та зүгээр л ирж бай! Аргал түлээ түүж өөрийгөө зовоох хэрэг юун! Гэхээр, - Өө яалаа гэж дээ. Миний уух цайг аргал түлшээр буцалгадаг болохоос ид шидээр буцалгахгүй байх аа. Айлын цайг зүгээр уугаад байвал хойд насандаа баахан айлын цай хоолны түлш нэхэгдэнэ. Тэгэж нүгэл хураагаад яах вэ гэдэг байсан гэх яриа бий. Хүнээс авсан зүйлээ төлөх нь байтугай, хүнд амласан амлалт хүртэл заавал төлөгддөг жамтай шүү дээ та минь ээ! Орчлон ертөнц дээр хүн болж усаар нь умдаалж шороог нь хөдөлгөж агаараар нь амьсгалсан л бол ертөнцийн жам ёсны хуулиар өр төлөөс төлдөг. Тэр төлөөс юу ч байж мэднэ. Иймд хүн бүхэн дороо суурьтай дотроо бодолтой явах ёстой доо. Манай улс их өр тавьж байна. Яаж төлнө дөө бурхан минь. Гадны улсаас өр зээл мөн ч их авах юм. Байгал эхээ гүй мөн айхавтар сүйтгэж байна. Байгалийн бүтээлийн хариу, хүмүүний их ёсыг яаж төлж барна даа тэнгэр минь. Энэ их шунал ардаа тоо тоймгүй өр төлөөсөнд ордог гэмтэй дээ! Хувиараа төлөөд барахгүйг нийтээрээ төлдөг жам хуультай даа... Хумбагарын Батмэнд. 2024. 11. 21.

Өчигдөр нэг хуурай дүү минь залгаж байна. Англи, франц хэлээр шүлэг хүртэл тэрлэдэг, урлаг гоо зүйн асар өндөр мэдрэмжтэй, өндөр боловсролтой сайхан залуу бүсгүй. Дүүтэй ярьж байхдаа би ч бас өөрийнхөө дотор нуугдаж байдаг үгсийг хоолой нийлэн сэтгэлдээ "Тийм ээ" гэж хашгирч байлаа. "Гэр бүл цуцлуулах шүүх хурлаасаа дөнгөж гарч ирээд ярьж байна аа, эгч. Ашгүй нэг новшоос ангижирч, үлдсэн жаахан залуу нас, цаг хугацаа, эрх чөлөөгөө аварч чадлаа. Дүү нь танд бүр зориуд захимаар байна. Үүнийг энэ монгол ээж, аав нарт ч хэлж ярьж баймаар санагдлаа. Хүүхдүүдээ битгий хүний зарц болгож бэлдээрэй. Таны хүүхэд өөрийнхөө аз жаргалтай амьдралаар амьдарч, хайрлуулж, амьдралын гэрэл гэгээг мэдрэх гэж та бидний хайраас ургасан болохоос биш хэн нэгэн хаа хамаагүй гэнэт гарч ирсэн, хүний үнэргүй новшнуудын хөлийг угааж, хоолыг хийж, хогийг цэвэрлэж, нэр овгийг нь чирэх үр хүүхдийг нь төрүүлж өсгөчихөөд энэ хорвоогоос ямар ч үнэ цэнэгүй буцах ёсгүй хүмүүс гэдгийг ойлгоосой. Охидоо заавал "Чи айлын авгай болох хүн" гэж ирээд л хүнд зарагдах бүх ажлыг хийлгэж сургахынхаа оронд яаж үнэ цэнэтэй байх, яаж өөрийгөө хүндлэх, яаж энэ амьдралдаа сэтгэл хангалуун байж, бусдаар хайрлуулах урлагт суралцахыг л илүүтэй зааж баймаар байна. Та бод доо. Би ухаан орох цагаасаа л хүний өөрийн баахан дүү өсгөсөөр хүн болсон. Тэгээд арай гэж нас бие гүйцээд хорвоог таниагүй байхдаа гэнэт л хүнтэй суучихсан. Хүний амьдрал тийм л зарчмаар явдаг гэж бодоод, үнэндээ тэр үед өөрийн сэтгэл зүрх, хайр майр гэдэг зүйлийнхээ ч учрыг олоогүй л хүний эхнэр болчихсон. Айлын авгай болохоороо ажилгүй анхиагүй хүн байж болохгүй гээд надад оёж шидэх, угааж арчлах, цэцэг ногоо тарих, эм тариа хийх, хүн хүнээс түрүүлж гүйх, түрүүлж хөдлөх, хэцүү хатуу ааш авирыг тэсэж тэвчиж, даруу чимээгүй байх, өөрийн зовлонг нууж, гэр бүлийн бүх л муу муухайг хүнд мэдэгдэхгүй амьдарч байх ёстой гэж зааж өсгөсөн. Ямар ч сайн сайхан, том үйл хийсэн өөрөө л тэрнийгээ мэдэж байвал болно гээд бусдад дээрэлхүүлж, дээрэмдүүлж байсан ч дуугүй явахыг ээж аав, нийгэм, цаг үе, уран зохиол, орчин тойрныхон маань бидэнд ухуулж заасаар ирсэн. Би яаж өссөн билээ яг л тэгж явсаар нэг анзаартал бүхэл бүтэн 15 жилээ нэг ажилгүй, сэтгэлгүй, хүн үнэлдэггүй, хувцас гуталны хэрүүл хийсэн хөгийн новшийн зарц боолыг хийсээр өнгөрүүлжээ. Эргээд харахад би айлын эхнэр ийм л байх ёстой гэж бодож бүх амьдралаа нуруун дээрээ ганцаараа үүрч, хэдэн хүүхэд төрүүлж бас л ганцаараа өсгөж, өөд уруугүй л зүтгэсэн байна. Өөрөө өвдсөн ч тэсэж, өөрөө зовсон ч нууж, хүний тав тух, нэр хүндийг л хамгаалахын төлөө амьдарсан байна. Гэтэл өнөөдөр над шиг үнэгүй, над шиг хайрлуулж чадаагүй, над шиг хэрэггүй хүн алга. Би бүхнийг болгож, зохицуулж, угааж арчиж, өвчтэй нэртэй тэр новшийн асрагчийг хийсээр аль сайхан дэврүүн насаа ор сураггүй хоосон зүйлд зориулжээ. Эргээд харахад надад сэтгэл бүлээцүүлэх нэг ч дурсамж алга. Ядаж ганц сайхан болзооны түүх ч алга. Угааж арчсан, асарч сувилсан, айлын сайн эхнэр, сайн хүмүүжилтэй өссөн, хүчтэй хүн болох гэж хүний өмнөөс бүхнийг хийж зүтгэсэн хэнд ч хэрэггүй түүх л байна. Гэсэн ч үүнийг маань эцэстээ хэн ч үнэлсэнгүй. Хууль ч үнэлдэггүй юм байна. Яагаад гээч? Яагаад гэвэл би үргэлж сайн нууж чаддаг байсан болохоор надад одоо итгэх хүн алга. Хамгийн харамсмаар нь эргээд санах ганц халуун дулаан, догдлом дурсамжгүй хоосон цаг хугацааны түүх л үлдэж. Хүүхдүүд бүгд тэр хүнээр овоглоно. Би яаж ч зүтгэсэн миний тэгтлээ хичээж хайрлаж өсгөсөн энэ хүүхдүүд хожим сайн сайхан бүх зүйлдээ тэр хүний л нэрийг дуудуулна. Би дурсагдах ч үгүй.Хайрлагдаагүй дээрээ бас хамгийн хурдан арчигдах ийм амьдралаар амьдруулах гэж хүүхдүүдээ хүний зарц болгож бэлдэх хэрэггүй юм байна. Хэрвээ би эрхэлж чаддаг байсан бол, хэрвээ би нэг юм ч гэсэн хийж чаддаггүй байсан бол, хэрвээ би заримдаа өөрийнхөө үнэ цэнээс айлгүй хүмүүст өөрийнхөө хийж бүтээсэн сайн сайхан зүйлсээ хэлж ойлгуулж чаддаг байсан бол арай өөрөөр амьдрах байсан байх. Яагаад би сайн сайхан зүйл хийчихээд нуугдах ёстой юм? Яагаад бид хэн хүнээс илүүг бүтээчихээд түүнийгээ хэлж зарлахаас ичих ёстой юм? Яагаад хүмүүс миний бүтээсэн бүхнийг дээрэмдэж байхад би чимээгүйхэн тэсэх ёстой юм? Яагаад би заавал айлын сайн авгай болохын төлөө хайран сайхан цаг хугацаагаа нэргүй зарцын хөдөлмөр сурах гэж үрсэн юм? Яагаад би хожим хэрэгтэй гэсэн сургааль доор хүүхэд насаа хүүхэд өсгөхөд зориулж ирсэн юм? Тэгвэл би өөрөө хэн юм? Би зүгээр л зарц уу? Би ердөө л хэн нэгний төлөө үрэгдэж дуусах ёстой ажлын мал уу? Миний хүсэл, миний дурсамжууд, миний өөрийн хүртэж мэдрэх ёстой мэдрэмжүүд энэ бүхний чинь хаана нь байгаа юм? Би одоо ээж аав, ах дүүс, нийгэм цаг үеэсээ ингэж асуумаар байна. Мэдээж надтай санал зөрөх, хуучинсаг, боолсог, хөдлөшгүй яхир сэтгэхүйтэй хүн олон байгаа л даа. Гэхдээ л би хэлмээр байна. Хүүгээ ч тэр, охиноо ч тэр хүний боол болгож л битгий бэлдээрэй. Хүнд чадахгүй, мэдэхгүй зүйл байж болно. Хүн зовлонгоо уудалж, чадвараа үзүүлж таниулдаг байх эрхтэй. Хүн өөрийн хийсэн сайн сайхнаасаа ичихгүй, ялалтынхаа ард нуугдахгүй амьдрах бас эрхтэй гэдгийг хүүхдүүддээ хэлж захиж, өөрийн үнэ цэнийг нь мэдрүүлж өсгөөрэй. Тэгэхгүй бол таны хүүхэд бүхнийг чаддаг байлаа ч үнэлэгдэхгүй, өөрөө бүтээчихээд бусдад дуугүйхэн дээрэмдүүлж, дотроо гуниглан амьдарсаар аз жаргалгүй нэгэн болж дуусна шүү". Хуурай дүү маань ийнхүү яриад зангирч ирсэн нулимсаа залгив. Тийм ээ, яг л энэ. Би хүүхдүүддээ яг үүнийг л байнга хэлж захиж, хувь ертөнцийг нь маш их дээдэлдэг хэрнээ хүмүүст хэлж сануулах тухай бодож байгаагүй юм байна. Магадгүй хэллээ гэхэд эсэргүүцэх хэрцгийнүүд үй олноороо байдаг болохоор айсан ч байж мэднэ. Тиймээс дүү охины үгийг тэр чигээр нь дамжуулахын ялдамд ээжийн чинь үргэлж айж явдаг ирээдүйгээс чамд энэ бүхнийг хэлж байна шүү гэдгийг хүүхдүүддээ онцлон сануулмаар байна. Ээж нь үүнийг л ойлгуулах гээд байдаг юм шүү дээ.Эх сурвалж: Х.Болор-Эрдэнэ

Францын зохиолч Бернард Верберийн “Empire of the Angels” номонд дэвшүүлсэн хүний амьдралын долоон жилийн давтамжийг хүргэж байна. Хүний амьдралын мөчлөгийг дараах хэлбэрээр хувааж болох гэнэ. Эхний үедээ гүйцэд мэдрээгүй зүйлс нь дараагийн үедээ асуудал үүсгэдэг. Тохирч байгаа эсэхээ харьцуулж дүгнэвэл сонирхолтой.0-7 НАСЭэжтэйгээ хүчтэй холбоостой байдаг үе. Дэлхий ертөнцийг хэвтээ чиглэлд таньж эхэлнэ. Мэдрэмжүүд хөгжинө. Ээжийн үнэр, ээжийн сүү, ээжийн дуу хоолой, ээжийн халуун дулаан, үнсэлт зэргийг мэдэрдэг. Энэ үе нь ээжийн халамжаас гарч хорвоогийн хүйтэн уур амьсгалыг мэдэрснээр дуусдаг.7-14 НАСЭцэгтэйгээ хүчтэй холбоостой байдаг үе. Дэлхий ертөнцийн тухай босоо мэдлэг бүрдэж эхэлнэ. Хувь хүн бүрэлдэн бий болно. Гадаад ертөнцтэй харьцахад аав нь гол хамтрагч, хамгаалагч болдог. Тиймээс энэ үед эцэг хүн гэр бүлийн гол баатар болно. Аав нь ээжийг хайрлаж хүндэлж байгааг мэдрэх энэ үед чухал.14-21 НАСНийгмийн эсрэг босох үе. Оюун ухаан төлөвшинө. Өсвөр насны хямрал, шилжилтийн үе. Нийгмийн одоогийн бүтцийг нурааж дэлхийг өөрчлөхийг хүснэ. Эхлээд гэр бүлийн дэг журам руу довтолж дараа нь бүхэл нийгэм рүү. Дуу хөгжим, хайр дурлал, бие даасан байдал нь энэ үеийн илэрхийлэл. Гэр бүлийн хайр халамжаас гарснаар энэ үе дуусна.21-28 НАСНийгэмд орох үе. Сөрөг сэтгэлгээ нь зөөлөрч тогтворжино. Дэлхийг өөрчилж чадаагүй ч өмнөх үеийнхнээс илүү дээр болохыг хичээнэ. Илүү сонирхолтой ажил, илүү сонирхолтой амьдрах орчныг хайна. Эцэг эхээсээ илүү аз жаргалтай гэр бүл үүсгэхийг хүснэ. Энэ үеийн төгсгөл нь голдуу гэрлэлт болдог.ЭХНИЙ 4X7 ДӨРВӨЛЖИН ДУУСНАӨөрийн бие даасан хувь хүнийг бий болгож шинэ долоон жилийн давтамж руу орох нь эхний 4x7 дөрвөлжингийн үр дүн байх болно.28-35 НАСГал голомтоо үүсгэнэ. Гэрлэлтийн дараа орон байр, машин, хүүхэд бий болно. Үнэт зүйлс нь гэр бүл рүү шилжинэ. Гэхдээ эхний дөрвөлийг бүрэн дуусгаж чадаагүй хүмүүс үүн дээр алдана. Жишээ нь эхтэйгээ хангалттай харьцаатай байгаагүй бол охинтойгоо сайн харилцаа үүсгэж чадахгүй гэх мэт. Нийгмийн эсрэг байх үеэ гүйцэд мэдрээгүй бол ажил, хамт олны дунд зохицож чадахгүй гэх мэт. Ингээд 35 насанд хүрэхдээ гэр бүлээ зөв үүсгэж чадаагүй бол тэсрэлт болж гэр бүл салалт, депресс, сэтгэл зүйн эмгэгт өртөнө.35-42 НАСХямралын дараа амьдрал шинээр эхэлнэ. Эхний гэр бүлийн амьдралын үеэс сургамж авч шинэ гэр бүл үүсгэх оролдлого. Олон зүйлийг шинээр харах хэрэгтэй болно. Салсан хүмүүс нь дараагийн харилцаанаасаа гэрлэлтийг бус өөр үнэт зүйл хайж эхэлнэ.Нийгэмд хандах хандлага ч өөрчлөгдөнө. Ажил бол аюулгүй байдлын баталгаа биш, илүүтэй дур сонирхол, хувийн амьдралд цаг гаргах боломжтой байхад тулгуурлана. Энэ шилжилтийг амжилттай хийж чадвал илүү дээр амьдралыг бий болгож чадна. Хэрвээ өмнөх сургамжаа гүйцэд ухаараагүй бол амьдрал өмнөх шигээ хэцүү хүнд байдлаар үргэлжилнэ. Үлдсэн бүх долоон жилийн давтамж нь нэгэн хэвийн уйтгартай цаг хугацаа болж хувирна.42-49 НАСНийгмийг дайлаар мордоно. Гэр бүлийн амьдрал сорилтоо давж тогтворжсон бол довтолгоо өөр чиглэлд шилжинэ.Материаллаг сонирхол нь илүү сайхан амьдрал, эд баялаг, тав тух, олон хүүхэд, олон дурлал, илүү эрх мэдэл рүү довтолно.Оюун ухаан талдаа бол жинхэнэ өөрийгөө таньж илүү амьдралын утга учрын талаар бодож эхэлнэ. Тухайлбал “би яагаад энд байгаа юм бэ?”, “яах гэж амьдарч байгаа билээ?” гэх мэт.49-56 НАСОюун санааны хувьсгал. Энэ бол хүний амьдралын сүүлчийн хэсэг. Хэрвээ энэ үед өмнөх үе шатуудаа бүрэн гүйцээж, жинхэнэ оюун санааны эрэлд гарч чадсан бол энэ нь амьдралын төгсгөл хүртэл үргэлжилнэ.Ингэж хоёр дахь 4x7 дөрвөлжин дууссанаар жинхэнэ хүн болох замдаа орох юм.

Малчид, иргэд, тээвэрчдийн анхааралд: Өнөөдөр Төв, Сэлэнгэ, Хэнтийн нутгаар нойтон цас, цас орох тул зам, даваа, гүвээнд халтиргаа гулгаа үүсэхийг анхааруулж байна. 2024 оны 10-р сарын 25-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэлхцаг агаарын урьдчилсан мэдээ:Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Төвийн аймгуудын нутгийн өмнөд болон зүүн, зүүн аймгуудын нутгийн баруун хойд хэсгээр нойтон цас, цас орно. Бусад нутгаар цас орохгүй. Нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр баруун өмнөөс, бусад нутгаар баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр. Ихэнх нутгаар бага зэрэг хүйтэрч Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр -1…+4 градус, Их нууруудын хотгор, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр +10…+15 градус, бусад нутгаар +3...+8 градус дулаан байна.УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Нойтон цас орно. Салхи зүүн өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 5-10 метр. Өдөртөө бага зэрэг хүйтэрч +3...+5 градус дулаан байна.БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Нойтон цас орно. Салхи зүүн өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр. Өдөртөө бага зэрэг хүйтэрч +2...+4 градус дулаан байна.ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Нойтон цас орно. Салхи зүүн өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 5-10 метр. Өдөртөө бага зэрэг хүйтэрч 0...+2 градус дулаан байна.05 цагт Улаанбаатарт: 3 градус дулаан, харьцангуй чийг 80 хувь, агаарын даралт 873 гектопаскаль байлаа. Даралт өдөртөө тогтвортой байна.

Аргын тооллын: 2024-10-25, Баасан гараг. Билгийн тооллын 24, Сугар гараг. Намрын адаг хөх нохой сарын есөн улаан үнэг одтой, хар нохой өдөрБарилдлага: идэрШүтэн барилдлага: тийн мэдэхүйСуудал: төмөрӨдрийн наран мандах, жаргах цаг нь 7:27-17:46. Өдрийн сайн цаг нь бар(03.40-05.40), луу(07.40-09.40), могой(09.40-11.40), бич(15.40-17.40), тахиа(17.40-19.40), гахай(21.40-23.40) болой.Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад өвчин эмгэг ирнэ тул тохиромжгүй.Тухайн өдөр морь жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, хишиг даллага дуудуулах, насан бүтээл хийлгэх, хүүхэд үрчлэн авах, андгай тангараг, гэрээ, хэлцлээ буцаахад сайн. Нүүдэл суудал хийх, хэрүүл тэмцэл хийх, эрдэнийггадагш өгөх, хүүхэд хөлд оруулахад муу.

Аргын тооллын: 2024-10-21, Даваа гараг.  Билгийн тооллын 19, Сумъяа гараг. Намрын адаг хөх нохой сарын дөрвөн ногоон гөрөөсөн толгой одтой, шар морь өдөр.  Барилдлага: үл зохилдох. Шүтэн барилдлага: сэрэхүй. Суудал: мод.  Өдрийн наран мандах, жаргах цаг нь 7:21-17:53. Өдрийн сайн цаг нь хулгана(23.40-01.40), үхэр(01.40-03.40), туулай(05.40-07.40), морь(11.40-13.40), бич(15.40-17.40), тахиа(17.40-19.40) болой.. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал “Сайн нөхөртэй учрах” хэмээх сайн.Тухайн өдөр бар, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба лусыг тахих, тангараг тавих, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Гэр бүрэх, хэрүүл тэмцэл хийх, сэтгэлд сэвтэй газар очиход муу.

20-ноос 21-нд шилжих шөнө Дорнодын хойд хэсгээр их хэмжээний нойтон цас, цас орж, Төв аймгийн зүүн, Хэнтийн хойд, Дорнодын хойд болон зүүн хэсгээр цас орж цасан шуурга шуурна.Малчид, иргэд, тээвэрчдийн анхааралд:21-нд төвийн аймгуудын нутгийн зүүн, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурч, хүйтэрч, зам даваа гүвээнд мөстөлт, халтиргаа, гулгаа үүсэж, үзэгдэх орчин хязгаарлагдахыг онцгойлон анхааруулж байна.                               2024 оны 10-р сарын 20-ны 20 цагаас 10-р сарын 21-ний 20 цаг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан мэдээ:Хур тунадас: Баруун аймгуудын нутгаар үүлшинэ, бусад нутгаар солигдмол үүлтэй. Шөнөдөө төвийн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар, өдөртөө зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр нойтон цас, цас орж цасан шуурга шуурна.Салхи: Ихэнх нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, шөнөдөө нутгийн зүүн хэсгээр секундэд 12-14 метр хүрч ширүүсэж, цасан шуурга шуурна.Агаарын температур: Ихэнх нутгаар хүйтэрч шөнөдөө Монгол-Алтайн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчмоор -18…-23 градус, Дархадын хотгор, Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Эг, Үүр, Орхон, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр -9...-14 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг болон Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндийгөөр 0…-5 градус, бусад нутгаар -5…-10 градус, өдөртөө Дархадын хотгор, Хангайн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчмоор -5…-10 градус, Алтай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр -1…-6 градус хүйтэн, Их нууруудын хотгор, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр +4…+9 градус, бусад нутгаар -3...+2 градус дулаан байна.УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Шөнөдөө үүлэрхэг, цас орно. Өдөртөө үүл багасана, цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, шөнөдөө зөөлөн цасан шуурга шуурна. Шөнөдөө -8…-10 градус, өдөртөө -2...-4 градус хүйтэн байна.БАГАНУУР ОРЧМООР: Шөнөдөө үүлэрхэг, цас орно. Өдөртөө үүл багасана, цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, шөнөдөө зөөлөн цасан шуурга шуурна. Шөнөдөө -9…-11 градус, өдөртөө -3...-5 градус хүйтэн байна.ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Шөнөдөө үүлэрхэг, цас орно. Өдөртөө үүл багасана, цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, шөнөдөө зөөлөн цасан шуурга шуурна. Шөнөдөө -9…-11 градус, өдөртөө -4...-6 градус хүйтэн байна. 2024 оны 10-р сарын 22-ноос 2024 оны 10-р сарын 26-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв:23-нд Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар, 24-нд Хангай, Хэнтийн уулархаг нутаг, Дарьгангын тал нутгаар, 25-нд Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар ялимгүй хур тунадас орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 6-11 метр. Монгол-Алтай, Хангайн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчимоор шөнөдөө -19...-24 градус, өдөртөө -4...-9 градус, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс, Орхон, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Улз голын хөндийгөөр -10...-15 градус хүйтэн, өдөртөө -1...+4 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө -1…+4 градус, өдөртөө +7…+12 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө -4…-9 градус хүйтэн, өдөртөө +3…+8 градус дулаан байна. 22-ноос ихэнх нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна.