Тэрбээр, эрүүл мэндийн салбараас иргэдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд цахим технологийг нэвтрүүлэх, нотолгоонд суурилсан өгөгдлийг бодлого боловсруулахад ашиглах, эрүүл мэндийн “Их өгөгдөл” бий болгох, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг иргэнд цахимаар хүргэн тусламж, үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, хүлээгдэл, чирэгдлийг бууруулах чиглэлээр авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаар танилцуулсан юм. Өнөөдрийн байдлаар ИМонгол платформоор дамжуулан жирэмсний хяналт, эх хүүхдийн хяналт, эмийн жор, шинжилгээний хариу, хүүхдийн урьдчилан сэргийлэх тарилгын гэрчилгээ, дүрс оношилгооны дүгнэлт, гэх зэрэг нийт 25 үйлчилгээг иргэнд хүргэж байгаа ажээ. Тэрбээр цааш нь эрүүл мэндийн салбарын цахимжилтын хүрээнд салбар дотроо цэгцлэх, чадавхийг бэхжүүлэх, салбар хоорондын хамтын ажиллагааг хангах зэрэг үйл ажиллагаанд анхаарч байна.
Тухайлбал, эрүүл мэндийн бүртгэлийн маягтыг цахим хэлбэрт шилжүүлэх, “Зайн оношилгооны төв”-ийг байгуулан үйлчлүүлэгчийн дүрс оношилгооны зургийг илүү өндөр нарийвчлалтайгаар эмчид уншигдах, эмч цаг алдалгүйгээр шинжилгээний хариуг олгох боломжийг бүрдүүлэх, гаалиар орж ирж байгаа эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тоо, хэмжээ, үнэ, баркод зэргийг цахимаар бүртгэлжүүлэх, эмийн санд жижиглэнгээр худалдаалагдаж байгаа эмийн үнийг НӨАТ-ын системтэй холбох, эмийн бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сан үүсгэх, “Цахим эмнэлэг” байгуулах, эрүүл мэндийн мэдээллийг нээлттэй дашбоард хэлбэрээр харах, иргэний гар утсанд мессежээр болон E-Mongolia платформ, мобайл аппликейшнаар дамжуулан иргэнийг эрт илрүүлэг үзлэг оношилгоонд дуудах, үр дүнг эргэн мэдээлэх, дүрс оношилгооны зураг, эмчийн дүгнэлт зэрэг өгөгдлийн тодорхой хэсгийг эмч эрдэмтэн судлаач, нарт ашиглаж болохуйцаар ил болгон хиймэл оюун ухаан, машин сургалтын технологийг нэвтрүүлэхээр төлөвлөх зэрэг ажлуудыг хийж хэрэгжүүлж байгаа талаараа мэдээллээ. Мөн тэрбээр, цаашид эрүүл мэндийн салбарын их өгөгдлийг бий болгох, үүний тулд хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагыг цахим сиситемд бүрэн нэгтгэх, өгөгдөл солилцох боломжийг бүрдүүлэх, эрүүл мэндийн байгууллагуудын мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах дэд бүтцийг сайжруулах, мэдээллийн технологийн чиглэлээр хүний нөөцийн цалин урамшууллыг нэмэгдүүлэх, иргэнд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг цахимаар авах боломжийг илүү өргөжүүлэх чиглэлд илүү анхаарч ажиллах болно гэв. Эрүүл мэндийн сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнхбат, Б.Пунсалмаа, Ч.Ундрам нарын гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа. Эрүүл мэндийн салбарын цахимжилт ямар хэмжээнд явагдаж байгаа талаар болон тулгарч буй асуудлын талаар байнгын хорооны гишүүд асуулт асуув. Мөн эрүүл мэндийн салбарын даатгалын реформыг хэрэгжүүлэхэд хэрхэн анхаарч ажиллаж байгаа талаар болон эм, эмнэлгийн хэрэгсэлийн чанарын асуудалд хэрхэн анхаарч буй талаар мөн асуулаа. Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан гишүүдийн асуултад хариуллаа. Тэрбээр, төрсөн хүүхдийн жин, эрүүл мэндийн байдал зэргээс эхлээд насанд хүртэлх эрүүл мэндийн үйлчилгээ авсан тухай бүх мэдээллийн дата бүрдсэн нөхцөлд эрүүл мэндийн салбар цахимжиж чадлаа гэж үзнэ. Мөн цахимжилттай холбоотой программ хангамж нэг стандарттай болж мэдээллээ солилцдог болохоос гадна гаалиар орж ирж буй эм, эмнэлгийн хэрэгсэл хэрэглэгчид хүрэх хүртэлх мэдээллийг харж хянаж чадаж байж эрүүл мэндийн салбарын цахимжилтын талаар үнэлж болох юм. Бид өнөөдөр цахимжилтын суурь шинэчлэлийг хийснээр 60 орчим хувьтай явж байна. Ирэх оны сүүлээр дээрх ажлуудыг гүйцээнэ хэмээн төлөвлөж байгаа. Мэдээллийн технологийн ур чадвар бүхий боловсон хүчнийг ажиллуулахад цалин хангамжийн асуудал тулгарч байна. Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй IT инженерүүд төрийн албаны цалингийн шатлалын дагуу ТҮ-7 зэрэглэлээр цалинждаг. Засгийн газрын тогтоолоор төрийн захиргааны болон төв байгууллагуудын энэ салбарын мэргэжилтнүүдэд итгэлцүүрээр цалин нэмэгдүүлэн олгож байгаа ч эрүүл мэндийн салбарын энэ чиглэлийн мэргэжилтнүүд багтаагүй байна.
Гэхдээ ирэх жил итгэлцүүрээр цалинжуулахаар саналаа оруулсан гэв. Харин эм, эмнэлгийн хэрэгсэлийн чанарыг сайжруулахад нэн тэргүүнд олон улсын стандартыг хангасан томоохон лаборатори байгуулахаар зураг төсөл нь бэлэн болсон. Ирэх намар ашиглалтад оруулаад чанарын шаардлага хангахгүй эмүүдийг зах зээлээс гаргана. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас хүлээн зөвшөөрөгдсөн чанартай эмийг хэлцэлээр оруулж ирж байна. Өнөөдрийн байдлаар 30 гаруй төрлийн эмийг оруулж, хэрэглэгчдэд хүргэсэн. Олон улсын байгууллагаас манай улс дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийхээ 6 хувьтай тэнцэх хэмжээний төсвийг эрүүл мэндийн салбарт зарцуулж байж тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх боломжтой гэж зөвлөдөг боловч манайх дөнгөж 3 хувийг зарцуулж байна. Мөн эрүүл мэндийн салбарын цогц хуулийн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна гэв.
Байнгын хорооны хуралдаан үргэлжлэн Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 12 дугаар зүйл, Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн хэрэгжилтийн талаар Цахим хөгжил, инновац, харилцаа, холбооны сайд Ц.Баатархүү мэдээлэл хийв. Тэрбээр, Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулийн дагуу иргэдийн мэдэх эрхийг хангах зорилгоор төрийн байгууллагууд 68 төрлийн мэдээллийг улирал тутам веб сайтдаа байршуулах ёстой. Бид ямар байгууллага нь цаг хугацаандаа мэдээллээ оруулж буй эсэхийг хянаж улирал тутам дүгнэдэг. 2025 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийн байдлаар төрийн нээлттэй өгөгдлийн нэгдсэн портал “opendata.gov.mn"-д нийт 59 байгууллага өгөгдөл байршуулахаас 53 байгууллага буюу 91.3 хувь нь 2,906 өгөгдлийг байршуулсан ба тус өгөгдлийг иргэд, олон нийт 23,690 удаа татан авсан байна. Үүнээс Гаалийн ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газар, Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын яам, Харилцаа холбооны зохицуулах хороо, Улсын ерөнхий прокурорын байгууллагууд нээлттэй өгөгдлөө бүрэн гүйцэт, хугацаанд нь шинэчлэн байршуулсан байна. Өнөөдрийн байдлаар нээлттэй өгөгдлийн чиглэлээр opendata.gov.mn, shilen.gov.mn, opendataburtgel.gov.mn, opendatalab.mn, sudalgaa.gov.mn, 1212.mn, 1313.mn, dashboard.gov.mn гэх мэт олон байгууллагын олон систем, платформ ашиглаж байна. Тэдгээр системүүдийг нэгдсэн бодлогоор зохион байгуулах, иргэд олон нийт нэг эх сурвалжаас мэдээлэл авах нөхцөлийг бүрдүүлэх, хиймэл оюуны тусламжтай тооцоолол хийх, өгөгдлийн засаглалыг сайжруулах зайлшгүй хэрэгцээ шаардлага тулгарч байна гээд дээрх хуулийн заалтыг бүрэн хэрэгжүүлэх, тулгамдаж буй асуудлуудын талаар мэдээллээ.
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа, холбооны сайд Ц.Баатархүү Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийн тухай хуулийн хэрэгжилтэд тулгарч буй асуудлуудыг танилцуулав. Энэхүү хуулийг хэрэгжүүлэхэд санхүүгийн эх үүсвэр, бүтэц, зохион байгуулалт тодорхойгүйгээс гадна татварын бус аргаар хэрхэн дэмжих, виртуал бүсэд хуулийн этгээдэд үзүүлэх татварын бус дэмжлэгийн эх үүсвэр болон хуулийн 14.1.1-д “мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлээс төсөвт төвлөрүүлсэн мөнгөн хөрөнгийн 40-өөс доошгүй хувьтай тэнцэх хэмжээний хөрөнгөөр дэмжлэгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэхээр заасан боловч татварын болон татварын бус орлогын ямар ангиллаас хөрөнгө төвлөрүүлэх нь тодорхойгүй байна. Мөн хуулийн зорилтод хүн, хуулийн этгээдийг дэмжих харилцааг хамруулсан боловч виртуал бүсийн бүртгэлд зөвхөн хуулийн этгээдийг бүртгэнэ гэж оруулсан нь дутмаг зэрэг хуулийг бүрэн хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй асуудлуудыг хөндсөн юм.
