УЛС ТӨР

УИХ-ын  Инновац, цахим бодлогын байнгын хороо  /2025.01.30/  2024 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд хийсэн ажлынхаа талаар хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулав. Тус байнгын хорооны дарга Ж.Золжаргал мэдээлэл өгч, сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа. Тэрбээр, өнгөрсөн хугацаанд инновац, цахим бодлогын салбарын хууль эрх зүйн орчин харьцангуй сайжирч, төрийн үйлчилгээний цахимжилт тодорхой төвшинд хүрсэн байна. Гэхдээ хуулийн хэрэгжилтийг хангах, төрийн өмчийн хөрөнгөөр ажил, үйлчилгээ худалдан авах үйл ажиллагааны үр ашгийг сайжруулах талаар анхаарч ажиллах нь чухал хэмээн дүгнэсэн.Манай байнгын хороо намрын чуулганы хугацаанд 7 удаа хуралдаж, нийт 14 асуудлын хүрээнд 3 хуулийн төсөл, байнгын хорооны 3 тогтоолын төсөл, хуулийн хэрэгжилтийн талаарх 8 мэдээллийг хэлэлцэж, Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны тогтоолоор санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий нэг ажлын хэсэг байгуулан, нэг удаа  хэлэлцүүлгийг зохион байгуулсан байна. Тухайлбал, Хиймэл дагуулын төслийн талаарх Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргын болон Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаарх Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын мэдээллийг тус тус сонссон. Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 29 дүгээр заалтад төрийн үйлчилгээнд зориулан худалдан авсан цахим системүүд давхардаагүй байх, үр ашигтай байх тухай заалтын хэрэгжилт хангалтгүй байна. Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд 2 их наяд төгрөгийн цахим системийн худалдан авалт хийсэн талаар  урьдчилсан мэдээлэл байна. Тиймээс хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах талаар холбогдох яаманд үүрэг өгсөн. Энэ оны нэгдүгээр улиралд хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах талаар хийсэн ажлын тайлангаа байнгын хорооны хуралдаанд танилцуулах ёстой. Мөн Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хууль болон Шилэн дансны тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар Сангийн сайдын мэдээллийг сонссон. Энэхүү мэдээлэлд үндэслэн Монгол Улсын төсвийн гүйцэтгэлийг сараар, улирлаар ойлгомжтой, хүртээмжтэй байдлаар олон нийтэд мэдээлэх хуулийн заалт хэрэгжихгүй байна гэж үзсэн. Тиймээс хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах талаар холбогдох байгууллагад чиглэл өгч ажилласан байна. Түүнээс гадна Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаарх Санхүүгийн зохицуулах хорооны даргын, УИХ-ын 2024 оны 05 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн талаарх Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны даргын, Шинжлэх ухаан, технологи, инновацыг хөгжүүлэх талаарх Тэргүүн Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайдын мэдээллүүдийг тус тус сонсч, зохих арга хэмжээ авч ажиллаж байна. Хилийн чанад дахь монгол иргэдийн төрийн цахим үйлчилгээний И-Монгол системийг ашиглах боломж, цахимаар сонгууль өгөх эрхийг хангах талаар Сонгуулийн Ерөнхий хорооны дарга, Үндэсний дата төв болон И-Монгол академийн захирлын мэдээллийг тус тус сонссон.Үүний үр дүнд ажлын хэсэг байгуулж, гадаад улс оронд ажиллаж, амьдарч буй иргэд төдийгүй албан ёсны оршин суугаа газраасаа хол ажиллаж буй иргэдийг цахим болон бусад хэлбэрээр сонгуульд оролцох боломжийг хангах талаар бодлого, шийдэл гаргахаар ажиллаж байна гээд цаашид боловсруулах хуулийн төслүүдийн талаар мэдээлэл өгөв. Тухайлбал, Мэдээллийн технологи, үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийг бүрэн хэрэгжүүлэхийн тулд зохих журмуудыг боловсруулж байгаа ажээ. Мөн Криптовалютын талаар баримтлах эрх зүйн зохицуулалтыг тодорхой болгох ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Л.Соронзонболд ахалж байна. Төрийн үйлчилгээний процессын дахин инженерчлэлийн үйл ажиллагааг эрчимжүүлж, дэмжлэг үзүүлэн уялдуулах талаар санал, дүгнэлт боловсруулах болон Хиймэл оюун ухааныг ашиглан хуулийн давхардлыг арилгах шийдэл боловсруулж нэвтрүүлэх асуудлаар санал, дүгнэлт гаргах хоёр ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Ч.Анар ахлан ажиллаж байна. Эдгээр ажлын хэсэгтэй Инновац, цахим бодлогын байнгын хороо хамтран ажиллаж байгаа талаараа онцлоод Инновацийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг мөн боловсруулж байна гэв хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Улсын Их Хурлын даргын 2024 оны 292 дугаар захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг, Төсвийн байнгын хороо хамтран “Татварын хуулийн шинэчлэл” сэдвээр цуврал хэлэлцүүлэг зохион байгуулж эхэлсэн. Энэ хүрээнд “Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн хэрэгжилт, тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам” сэдэвт дөрөв дэх хэлэлцүүлэг  /2025.01.28/ Төрийн ордны “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд болов.Хэлэлцүүлэгт Улсын Их Хурлын гишүүн Р.Батболд, Б.Заяабал, О.Номинчимэг болон салбарын мэргэжлийн холбоод, эрдэмтэн судлаачид, татвар төлөгч аж ахуй нэгж, иргэдийн төлөөлөл зэрэг нийт 40 орчим хүн оролцлоо.Татварын багц хуулийн хэрэгжилттэй танилцаж санал, дүгнэлт гаргах, шаардлагатай бол холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн гишүүн Р.Батболд энэ удаагийн хэлэлцүүлгийг  даргалсан.Тэрбээр хэлэлцүүлгийг нээж, хэлсэн үгэндээ, ажлын хэсэг татварын хуулиудын хэрэгжилт, үр дүнд дүнд шинжилгээ хийх, хуулийг хэрэгжүүлэх явцад гарч буй алдаа, зөрчилд иргэн, аж ахуйн нэгж, эрдэмтэн, судлаач, олон улсын байгууллагын санал, судлагааг сонсох замаар хэрэгжилт хангалтгүй, хэрэгжих боломжгүй хуулийн заалтуудад өөрчлөлт оруулах шударга, тэгш зарчмын хүрээнд татварын таатай орчныг бий болгох зорилготой ажиллаж байгааг онцлон тэмдэглэв.Монгол Улсын татварын тогтолцоо 1990 оноос хойших хугацаанд нийгэм, эдийн засгийн хөгжил, цаг үеийн нөхцөл шаардлагаас хамаарч Засгийн газраас татварын бодлого, шинэчлэлийг хэд хэдэн үе шаттай хэрэгжүүлж эхэлсэн байдаг. 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс хэрэгжсэн татварын шинэчлэлийн хүрээнд Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад татварын хялбаршуулсан тогтолцоог нэвтрүүлэх, бичил худалдаа, ажил, үйлчилгээний орлого олж буй хувь хүний татварын харилцааг энгийн ойлгомжтой болгох, гадаад улсад төлсөн татварыг төлбөл зохих татвараас хасаж тооцох, Монгол Улсад байнга оршин суугч болон оршин суугч бус татвар төлөгчийн албан татвар төлөх, тайлагнах хугацааг тодорхой болгох, татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт эдлүүлэх, энэ харилцааг боловсронгуй болгох, зарим төрлийн албан татварын хувь хэмжээг буулгах зэрэг зарчмын нэлээдгүй өөрчлөлтийг хуульчилсан. Гэсэн хэдий ч хуулийн зарим зохицуулалт нь татвар төлөгчдөд таатай бус үр дүнгүй байгаа талаар холбогдох судалгаа болон иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээс гаргаж буй санал гомдолд дурдагдсаар байгаа тул энэ удаагийн хэлэлцүүлгийг хийж буйг Улсын Их Хурлын гишүүн Р.Батболд онцолсон.Хэлэлцүүлгийн үндсэн илтгэлийг Сангийн яамны Татварын бодлогын газрын дарга Б.Тэлмүүн “Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн хэрэгжилт, өнөөгийн нөхцөл байдал, цаашид авах арга хэмжээ” сэдвээр тавьсан. Илтгэлийн агуулга хуулийн хэрэгжилт, цаашид баримтлах бодлогод чиглэсэн байв. Тэрбээр илтгэлдээ, 2019 онд уг хуулийг шинэчилсэн найруулга хийснийг дурдаад Монгол Улс  2007 он хүртэл эл татвар өндөр шатлалтай  байсан. Бид 4/10 системийн тогтолцоо руу шилжсэнээс хойш 10 гэсэн суурь татварын хувь хэмжээтэй болсон гэв.Мөн 10 хувийн татварыг дэлхийн бусад улс орнуудтай харьцуулахад өндөрт тооцогдохгүй гээд одоогийн байдлаар хуулийн хүрээнд нийт 12 хөнгөлөлт, 9 чөлөөлөлтийг үзүүлж байна гэж байлаа. Энэ талаарх мэдээллийг доорх зурагнаас харна уу.ХХОАТ-тай холбоотой хамгийн гол асуудал нь хувиараа бизнес эрхэлдэг хүмүүсийн татварыг хэрхэн, яаж тайлагнуулах вэ гэдэгт байдаг. Иймд салбарын яамнаас урт хугацаандаа бүх нийтээрээ татвараа тайлагнадаг, төлдөг тогтолцоо руу захиргааны бус эдийн засгийн хөшүүргийн аргаар шилжүүлэхээр ажиллаж байна. Хөнгөлөлт, чөлөөлөлтүүд бага орлоготой иргэдийн хувьд шаталсан хэлбэрээр тодорхой хэмжээнд хэрэгжиж байна. Харин бизнесийн орлоготой иргэд хялбаршуулсан горимд хамрагдаад нэг хувийн татвар төлөх боломжийг бүрдүүлсэн. Эл татвараас тэтгэвэрт гарсан болон хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд чөлөөлөгддөгийг илтгэгч онцолж байлаа.2025 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдрийн байдлаар нийт 36 мянган иргэн, 52 мянган аж ахуйн нэгжээс 120 гаруй мянган санал ирүүлээд байгаа аж. Уг саналд татварын шатлалын хувь хэмжээг бууруулахыг илүүтэй тусгасан бөгөөд Сангийн яамнаас одоо хэрэгжиж буй хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөд дүн шинжилгээ хийж, оновчтой, хүртээмжтэй болгоход чиглүүлэх, татвар ногдох орлогод хамаардаггүй орлогын шинэ эх үүсвэрүүдийг судлах, татвар төлдөггүй, зайлсхийдэг иргэдийг хамруулахад анхаарах бодлогыг баримтлах юм байна.Үргэлжлүүлэн Татварын ерөнхий газрын Татварын удирдлага, олон улсын татварын газрын дарга Д.Сайханчулуун “Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн хэрэгжилт” сэдвээр илтгэл тавьсан.Татварын байгууллагад 2,505.854 татвар төлөгч бүртгэлтэй байдгаас Монгол Улсын иргэн 2,464.854, гадаад иргэн 41.000 байна. Татвар төлөгчийн тоо 2014-2019 онд 126.6, 2019-2023 онд 19.2, 2023-2024 онд 8.6 хувиар тус тус өссөн талаар илтгэлд дурдсан байлаа. ХАОАТ-ын хөнгөлөлт чөлөөлөлтөд 2023 оны байдлаар 5,193.644  иргэн хамрагдаж байна. Чөлөөлөлт гэдэг нь татвар ногдох орлогоос нь чөлөөлдөг тул чөлөөлөгдсөн орлогын дүн 445,4 тэрбум төгрөг байна. 2023 оны жилийн эцсээр 1,033.396 иргэн хөнгөлөлтөд хамрагдаж, 194.4 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлснийг илтгэгч онцлон тэмдэглэсэн. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг доорх зурагнаас харна уу. Мөн 2023 оны байдлаар хувь хүний орлогын бүрдүүлэлт нь дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 4.7 хувь, Монгол Улсын нийт орлого, зээл тусламжийн дүнд эзлэх хувь нь 8.3, татварын байгууллагын орлогод эзлэх хувь 9.6 байна гэж байв.Хэлэлцүүлэгт тавьсан илтгэл, сэдвийн хүрээнд оролцогчид асуулт асууж, санал хэлж, байр сууриа илэрхийлсэн. Оролцогчид хувь хүний орлогын албан татварт орон сууц түрээслэгчдийг хамруулахад арга хэмжээ авч буй эсэх, цалин хөлс зэрэг идэвхтэй орлогоос татвар бага, түрээс зэрэг идэвхгүй орлогоос өндөр татвар авдаг олоун улсын жишиг монголд эсрэгээрээ үйлчилж буйд шинэчлэл хийх, эсэх, хөдөлмөрийн чадвараа 100 хувь алдаж хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон иргэдийг татвараас чөлөөлж хүрээг өргөжүүлэх боломжтой талаар тодруулж байлаа. Татварын ерөнхий газрын Татварын удирдлага, олон улсын татварын газрын дарга Д.Сайханчулуун, Иргэдийн зүгээс би байраа түрээслээгүй, хамаатан садангийн хүн сууж байгаа гэсэн тайлбаруудыг их ирүүлдэг тул орон сууц түрээслэгчдийг татварт хамруулахад хүндрэл үүсдэг. Татварын байгууллагаас хоёроос дээш орон сууцтай иргэдийн судалгааг гаргаж, үл хөдлөх хөрөнгийн татварыг ногдуулах ажлыг хийж байгаа хэмээн хариулсан. Мөн хөдөлмөрийн чадвараа 100 хувь алдсан иргэдийг татварын хөнгөлөлтөд хамруулж, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг татвараас чөлөөлдөг хүрээг тэлэх асуудлыг Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Эрүүл мэндийн даатгалын сан, Нийгмийн даатгалын газрынхантай уулзалт хийж, санал солилцож байна гэлээ.Сангийн яамны Татварын бодлогын газрын дарга Б.Тэлмүүн, хялбаршуулсан горим буюу орлогоос үл хамааран нэг хувийн татвар төлөх зохицуулалтын цаад агуулга нь хувиараа бизнес эрхлэгчдийг и-баримт системрүү хандуулахад чиглэсэн хэмээх нэмэлт тайлбарыг өглөө.Түүнчлэн оролцогчдын зүгээс хувь хүний орлогын албан татвар нь ирээдүйн татварын бааз суурь болох учраас Сангийн яам, мэргэжлийн байгууллагууд онцгойлон анхаарах, эл хуулийн шинэчлэлтэд нэмэгдсэн өртгийн албан татварын урамшууллын системийг нэвтрүүлсэн шиг  дэд бүтэц дээрээ тулгуурлан зоригтой шинэчлэл хийж, төлсөн татвараасаа жилийн эцэст тодорхой хувийг урамшуулал болгон олгодог болох зэрэг саналуудыг хэлж байв хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан, Улсын Их Хурлын гишүүн Э.Болормаа нар  (2025.01.30) Говь-Алтай аймгийн Бигэр, Чандмань, Эрдэнэ суманд ажиллаж, УИХ-ын 9 дэх удаагийн сонгуулиар байгуулагдсан 126 гишүүнтэй парламентын намрын чуулганаар хэлэлцэн баталсан хууль тогтоомж, хэрэгжүүлж буй бодлогын талаар иргэдэд танилцууллаа.Таван нам, эвслийн төлөөлөл бүхий, олон ургалч үзлийг хадгалсан, нийгмийн салбар бүрийн дуу хоолойг нэгтгэсэн шинэ парламент хүн төвтэй, хүний эрхийг хамгаалсан, цаг үеийн шаардлагад нийцсэн хууль, эрх зүйн “Гурван төгөлдөршил” бодлогыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Тус бодлогын хүрээнд УИХ-ын даргын захирамжаар 80 гаруй ажлын хэсэг байгуулагдаж, хууль, эрх зүйн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхээр ажиллаж эхэлснийг уулзалтын эхэнд УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан онцлов. “Гурван төгөлдөршил” бодлого хэрэгжсэнээр шинэ тутамд бий болж буй харилцааг хуулиар зохицуулдаг болж, хүний эрхийг хангасан, эрх тэгш нийгэмд амьдрах боломж бүрдүүлнэ гэдгийг тодотголоо.УИХ-ын намрын чуулганаар 2025 оны төсвийг 2 удаа хэлэлцэж, анх удаа Монгол Улс алдагдалгүй төсөв баталж чадсан. Энэ бол салбар бүрийн төлөөлөл шийдвэр гаргах түвшинд орж ажиллаж, асуудалд олон ургалч үзлээр хандаж буйн хамгийн энгийн жишээ юм. Тиймээс олон нийтийн зүгээс шинэ парламентаас хүлээлт өндөр байгаа гэдгийг УИХ-ын дарга уулзалтын үеэр дурдлаа.Говь-Алтай аймгийн Бигэр, Чандмань, Эрдэнэ сумын иргэдийн зүгээс сумдын авто замын бүтээн байгуулалтын ажил, Нарансэвстэйн боомт нээх эсэх, хөв цөөрмийн асуудлыг яаралтай шийдвэрлэх зэрэг асуудлаар санал хүсэлтээ илэрхийлэв.УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан “Баруун бүсийн иргэд зах зээлд хүрэхийн тулд 1500 км зам туулж байна. Тиймээс алс хязгаарт амьдран суугаа иргэд өөрсдийн гэсэн зах зээлтэй болж, амьжиргааны түвшнээ нэмэгдүүлэх боломжийг нээхийн тулд авто зам, дэд бүтэц, боомтын сэргэлтийн бүтээн байгуулалтуудыг ирэх жилүүдэд хийхээр төлөвлөж байна. Тухайлбал, Говь-Алтай аймгийн сумдыг хатуу хучилттай авто замаар аймгийн төвтэй холбох хүрээнд Алтай-Бургастай боомт чиглэлийн 278 км авто зам, Алтай-Улиастай чиглэлийн 178 км авто замыг ашиглалтад оруулах хүрээнд зураг төслийн ажлууд дуусаж байгаа” гэлээ. Зураг төслийн ажил дууссаны дараа хөрөнгө оруулалтууд шийдэгдэж, барилгын ажил эхэлнэ. Алтай-Бургастай чиглэлийн авто зам ашиглалтад орсноор Говь-Алтай аймгийн Шарга, Бугат, Цээл, Алтай сумд аймгийн төвтэйгээ авто замаар холбогдох юм” гэв. Түүнчлэн, баруун бүсэд хөв цөөрөм барих 6,6 тэрбум төгрөгийн төсөв батлагдсантай холбогдуулан Эрдэнэ суманд шуудуу татах ажлын төсвийг УИХ-ын дарга дэмжлээ.УИХ-ын гишүүн Э.Болормаа “УИХ-аас “Нарансэвстэйн боомтыг сэргээж, нээнэ” гэсэн заалтыг хасуулах талаар гаргасан 33407 иргэний саналыг судлан үзэж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг 2025 оны 01 дүгээр сарын15-нд байгуулсан. Ажлын хэсгийн гишүүний хувьд Нарансэвстэй боомтын асуудлыг тал бүрийн оролцоотойгоор нарийн хэлэлцэж, тооцоо, судалгаануудад үндэслэж, ажиллана” гэдгээ уулзалтын үеэр тодотголоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны нэгдүгээр сарын 29-нд болж дараах асуудлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.Нийслэлчүүдийн хэрэгцээнд 10 мянган тн нөөцийн мах бэлтгэнэ2025 оны хаврын улиралд нийслэлийн хүн амын хүнсний хэрэгцээнд 10,000 тн мах бэлтгэж энэ оны гуравдугаар сарын 20-ноос худалдаанд нийлүүлэхээр төлөвлөжээ.Бэлтгэн нөөцөлсөн махны нийлүүлэлт, түгээлт, борлуулалтын үйл ажиллагаа, чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавьж ажиллахыг холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг болголоо.Мөн хүнсний гол нэр төрлийн бараа, бүтээгдэхүүний үнэ, хангамж нийлүүлэлтийн зохиомол хомсдол үүсэх, үнийн хөөргөдөл бий болохоос урьдчилан сэргийлэх, өрсөлдөөнийг хязгаарлахад чиглэсэн үйл ажиллагааг таслан зогсоох чиглэлээр шуурхай арга хэмжээ авч ажиллахыг Монополын эсрэг газар даалгав.Нийслэлийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газраас нөөцийн мах бэлтгэн нийлүүлэх сонгон шалгаруулалт зарлаж, зургаан аж ахуйн нэгжтэй гэрээ байгуулжээ. “Атар-4 тариалангийн тогтвортой хөгжлийн аян”-ыг ирэх сарын 01-нээс эхлүүлнэТариалангийн дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлж, хөрс, уур амьсгалын онцлогт тохирсон ашигт таримлыг нутагшуулах, тариалангийн үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор “Атар-4 тариалангийн тогтвортой хөгжлийн аян”-ыг 2025 оны хоёрдугаар сарын 01-нээс эхлүүлэхээр болж, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг баталлаа.Газар тариалан, мал аж ахуйн болон хүнсний боловсруулах үйлдвэрлэлийн чиглэлээр тариалан эрхлэгчдэд олгох хөнгөлөлттэй зээлийг арилжааны банкны эх үүсвэрээр санхүүжүүлэх арга хэмжээг авч, хууль тогтоомжийн дагуу дэмжлэг үзүүлж ажиллахыг Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэнд зөвлөжээ.“Атар-4” аяны хүрээнд хөрс хамгаалал, ургамал хамгаалал, үр сортын тогтолцооны шинэчлэл, тэжээл үйлдвэрлэл, кластер хоршоо, хадгалалт борлуулалт, тээвэр, ложистик, инноваци, техник технологи, зөвлөх үйлчилгээ, хүний нөөц, эрсдлийн менежмент, гадаад худалдаа зэрэг чиглэлээр багцлан “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох, байгальд ээлтэй тариалангийн үйлдвэрлэл”, “Бүсчилсэн хөгжил”, “Үйлдвэрлэл, үнэ цэнийн сүлжээ”, “Инноваци, технологи”, “Эрсдэлийн тогтолцоо, гадаад худалдаа” зэрэг таван зорилтын хүрээнд 60 арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөжээ.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан УИХ-ын гишүүн Э.Болормаагийн хамт (2025.01.29) Говь-Алтай аймгийн Тайшир, Дэлгэр сумын иргэдтэй уулзаж, УИХ-ын намрын чуулганаар хэлэлцэн баталсан хууль, парламентын бодлого, үйл ажиллагааны талаар танилцууллаа.Уулзалтын эхэнд, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан 126 гишүүнтэй, таван нам, эвслийн төлөөлөл бүхий анхны парламент намрын чуулганаараа 30 жил гацсан мега төслүүдийг баталж чадсаныг онцоллоо. Салбар бүрийн дуу хоолой, мэргэжилтнүүд хууль тогтоох байгууллагад орж ажилласнаар эдийн засгаа тэлэх боломж бүхий 4 том төслийг хөдөлгөх алхмыг хийж, 2025 оны төсвийг алдагдалгүй баталж чадсан юм. 126 гишүүнтэй парламентаас ийнхүү үр дүн эхнээсээ гарч, асуудлыг улстөржилгүйгээр, олон талаас нь харж, хэлэлцэж чаддаг болсныг танилцуулав.Энэ онд Говь-Алтай аймагт 47 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт тусгагдсан бөгөөд аймгийн дулааны шугам сүлжээний 2 дугаар хэлхээний бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлнэ. Мөн аймгийн авто замын шинэчлэлийн ажлыг үргэлжлүүлэх юм.УИХ-ын гишүүн Э.Болормаа Тайшир, Дэлгэр сумдад ажиллах үеэрээ УИХ-аас 2025 оны төсвийг батлахдаа царцсан барилга, хөрөнгө оруулалтын ажлуудыг дуусгах зорилго тавин ажиллаж, үр ашиггүй төсвийн хуваарилалтуудад эцэс тавьж чадсан гэлээ.Говь-Алтай аймгийн Тайшир сумын иргэдийн зүгээс малын индексжүүлсэн даатгалын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх хүсэлт тавив.УИХ-аас Малын индексжүүлсэн даатгалын хуулийн төслийг хэлэлцэх үеэр уг даатгал малчдын хэрэгцээ, шаардлагыг хангаж буй эсэх нь эргэлзээтэй бөгөөд хуримтлагдсан хөрөнгөөр өнгөрсөн жилийн зудын хохирлыг барагдуулж чадаагүй учраас цаашид Хөдөө аж ахуйн даатгалын тогтолцоог нэвтрүүлэх шаардлагатай талаар УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан онцлов.Говь-Алтай аймгийн Дэлгэр суманд 12 жилийн өмнө цэвэр, бохир усны шугам сүлжээ барих нэрийдлээр 5 тэрбум төгрөгийн тендэр авсан компани одоог хүртэл ажлаа бүрэн гүйцэтгээгүй бөгөөд зөвхөн газар ухсан байдалтай байгааг иргэд хэлж байлаа. Иймээс уг асуудалд онцгой анхаарлаа хандуулна гэдгээ УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан илэрхийлэв.Цөлжилт явагдаж, бэлчээрийн хомстол нүүрлэж буй энэ цаг үед гадаргын усыг хуримтлуулж, нөөц бүрдүүлэх нь туйлын чухал учраас Говь-Алтай аймагт жижиг  хөв цөөрөм 15-ыг байгуулах ажлыг энэ оноос эхлүүлэх юм. Тайшир, Дэлгэр сум нь Завхан голын усыг хуримтлуулж чадсан Гэгээн нуурын хажууд байдгаараа онцлогтой. Тиймээс гадаргын усыг нөөцлөх бүрэн боломжтой гэдгийг эдгээр сумдаас харж болно. Иргэдийн зүгээс хөв цөөрөм барих ажлыг бүрэн дэмжиж буйгаа илэрхийллээ хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Улаанбаатар метроны инженер геологийн судалгааны хүрээнд трассын 19.4 км уртад 42 цэгт, газрын гадаргаас 30 метрийн гүнд өрөмдлөг хийж, лабораторийн шинжилгээгээр хөрсний бүтэц, уян налархайн коэффициентийг тодорхойлсон. Гидрогеологийн судалгаагаар туннелийн өрөмдлөгийн явцад усны судал таарах эрсдэлүүдийг тодорхойлж, ус зайлуулах зохицуулалтыг төлөвлөөд байна. Метроны төслийн талаар хотын дарга Х.Нямбаатар “БНСУ-ын “Духуа инженеринг” компанийн түншлэл метро барих ТЭЗҮ-ийг нэгдүгээр сарын 20-нд боловсруулж дууссан. ТЭЗҮ-ийг Барилгын хөгжлийн төв, Зам тээвэр хөгжлийн төвөөр хэлэлцүүлэн магадлуулах гэж байна. Улмаар төсөвт өртөгт орсон өөрчлөлтийн дагуу НИТХ-аар төсөвт өртгийг шинэчлэн тогтоож баталсны дараа EPC гэрээ, эцсийн сонгон шалгаруулалтын тендерийг зарлана” гэв. Улаанбаатар хотод ФИДИК буюу Олон улсын зөвлөх инженерүүдийн холбооны жишиг гэрээний дагуу бүтээн байгуулалтын төслүүдийн тендерийг шалгаруулж байна.Ташрамд, Улаанбаатар метроны трассын урт 19.4 км, нийт 15 өртөөтэй, 36.5 км/цагийн хурдтай байна. Өртөө хоорондын дундаж зай 1.3 км бөгөөд цагт 17.200 зорчигч тээвэрлэх хүчин чадалтай байх юм. 

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан  (2025.01.28) Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг суманд ажиллалаа.Тэрээр Говь-Алтай аймгийн хууль, шүүхийн байгууллагын төлөөлөл, хоршоологчид болон иргэдтэй уулзаж парламентаас хэрэгжүүлж буй бодлого, УИХ-ын намрын чуулганаар батлагдсан хууль тогтоомжуудын талаар танилцууллаа.Хууль, шүүхийн байгууллагын төлөөлөлтэй уулзах үеэрээ 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжиж буй Шүүхийн байгууллагын тухай хууль иргэддээ илүү нээлттэй, хүртээмжтэй байх боломжийг бүрдүүлж эхэлсэн талаар дурдаад, шүүх байгууллагын үйл ажиллагаа хараат бус, стандартад нийцсэн барилга байгууламжид үйл ажиллагаа явуулах хүрээнд УИХ-аас 2025 оны төсвийг хэлэлцэхдээ анх удаа шүүх байгууллагын төсвийн талаар Хууль зүйн байнгын хорооны хянасан саналыг дэмжин, баталсныг онцоллоо.Ингэснээр шүүх байгууллагуудын олон жил угжирсан, шийдэгдэж чадаагүй барилга, байгууламжийн хөрөнгө оруулалтын нэгээхэн хэсгийг шийдэх боломж бүрджээ.УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Говь-Алтай аймгийн хоршоологчдын зөвлөгөөнд Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга Т.Жамбаажамц нарын хамт оролцлоо.“Шинэ хоршоо” хөдөлгөөн хэрэгжиж эхлээд 7 сарын хугацаанд улсын хэмжээнд 700 тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын зээлийг олгожээ. Говь-Алтай аймагт 103 хоршоо байгуулагдсан нь аймгийнхаа мах, сүүний хэрэгцээг хоршоод хангах боломж бүрдэж буйг онцлов. Цаашид малчид түүхий эдээ боловсруулж, хотондоо бизнес эрхлэх боломж бүрдүүлж буй “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнд малчид идэвхтэй хамрагдан, хоршоод нь санхүүгийн зах зээлийн институт болох боломжтойг уулзалтын үеэр дурдлаа.УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Есөнбулаг сумын иргэдтэй уулзах үеэрээ УИХ-ын намрын чуулганаар хэлэлцэн баталсан хуулиудын талаар танилцуулав. 30 жил гацсан мега төслүүдийн чөдрийг тайлж, эргэлтэд оруулах алхмыг УИХ баталж чадсаныг онцоллоо.Түүнчлэн, бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын хүрээнд баруун бүсийг эрчим хүчний төв болгож, Говь-Алтай аймагт гэхэд л сэргээгдэх эрчим хүчний судалгааны төв байгуулахаар болсон талаар дурдав. Мөн Говь-Алтай аймаг дахь АШУҮИС-ийн салбар сургуулийн дэргэд 50 ортой эмнэлэг баригдана гэлээ. Ингэснээр баруун бүсэд тус аймаг эрүүл мэндийн салбарын оношилгоо, эмчилгээний төв нь болж, өндөр технологи, инновацыг нэвтрүүлж чадна гэж үзэж байна. Өөрөөр хэлбэл, баруун бүсийн иргэд заавал Улаанбаатар хотыг зорилгүйгээр эмнэлгийн шаардлагатай тусламж, үйлчилгээг Говь-Алтай аймгаас авах боломж бүрдэх юм.Баруун бүсийн хувьд байгаль, экологийн тэнцвэрт байдлыг хангаж, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх хүрээнд хөв цөөрөм байгуулах ажлыг эхлүүлэх шаардлагатай байна. Тиймээс Говь-Алтай аймгийн 15 суманд жижиг  хөв цөөрөм барих ажлыг зураг төслийн хамт хийнэ гэдгийг танилцууллаа. Ингэснээр үерээс хамгаалахаас гадна гадаргын усыг цуглуулж, усны нөөцийг бүрдүүлэх боломжтой болох юм. Усны газрын дарга З.Батбаярын танилцуулснаар, баруун бүсийн Мөнх цаст оргилоос хайлсан усыг цуглуулж, хөв цөөрөм байгуулах ажлыг эхлүүлж, эхний хөв цөөрөм Говь-Алтай аймагт наймдугаар сард ашиглалтад орно гэлээ.Есөнбулаг сумын иргэд АШУҮИС-ийн салбар сургуулийн дэргэд эмнэлэг байгуулах, гадаргын усыг цуглуулж хөв цөөрөм барих ажлуудад талархалтай байгаагаа илэрхийлж байна. Мөн Нарансэвстэйн боомтыг нээх эсэх асуудалд судалгаатай хандаж ажиллахыг хүслээ. УИХ-аас нийтийн өргөдлийн цахим системд “Нарансэвстэйн боомтыг сэргээж, нээнэ” гэсэн заалтыг хасуулах талаар гаргасан 33407 иргэний саналыг судлан үзэж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг 2025 оны 01 дүгээр сарын 15-нд байгуулаад байна. Тиймээс ажлын хэсэг Нарансэвстэй боомтын асуудлыг салбар бүрийн оролцоотойгоор нарийн хэлэлцэж, талуудын эрх ашгийг бүрэн хангаж ажиллах болно гэдгийг УИХ-ын дарга мэдэгдлээ хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос  /2025.01.28/ хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулж, 2024 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлаа тайлагналаа.Байнгын хорооны дарга Ж.Бат-Эрдэнэ, Байнгын хороо ээлжит чуулганы хугацаанд 19 удаа хуралдаж, 39 асуудлын хүрээнд 12 хуулийн төсөл, Улсын Их Хурлын 23 тогтоолын төсөл, Байнгын хорооны 6 тогтоолын төслийг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.УИХ-ын даргын захирамжаар хууль тогтоомжийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий 4 ажлын хэсэг ажиллаж байна хэмээн мэдээлэв.Тодруулбал, “Нийслэл Улаанбаатар хотын 2040 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг Байнгын хороо болон чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах үүрэг бүхий ажлын хэсэг өдгөө ажиллаж байгаа бол Улс төрийн намуудын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг Байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсэг хуулийн төслийг эцэслэн батлуулсан байна.Нийтийн өргөдлийн цахим системд иргэн Н.Анхзаяагийн “Нарансэвстэйн боомтыг сэргээж, нээнэ” гэсэн заалтыг хасуулах талаар гаргасан саналыг судлан үзэж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Байнгын хорооны дарга ахлан ажиллаж байгаа бөгөөд тэрхүү саналыг судалж, шийдвэрийн төсөл боловсруулах ажлын хүрээнд өргөдөл гаргасан иргэн Н.Анхзаяа болоод мэргэжлийн хүмүүстэй уулзсан гэлээ. Үргэлжүүлэн өргөдөлд нэр дурдагдсан боомтын захиргааны ажилтнууд, орон нутгийн иргэдтэй уулзаж, бусад судалгаа мэдээлэлд үндэслэн шийдвэрийн төслөө танилцуулан, хэлэлцүүлнэ гэдгийг тэрбээр тодотголоо.Хархорум хотын бүтээн байгуулалт, хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, УИХ-ын тогтоолын төслүүдийг Байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх үүрэг бүхий УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэнгээр ахлуулсан ажлын хэсэг хууль, тогтоолын төслүүдийг амжилттай батлуулжээ.Байнгын хороо эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд хамаарах 8 хууль, Улсын Их Хурлын 25 тогтоолын төслийг нэгдсэн хуралдаанаар эцэслэн батлуулжээ.Түүнчлэн Байнгын хорооны 6 тогтоолыг баталж, 1 хэлэлцүүлэг, батлагдсан хууль тогтоомжийг олон нийтэд сурталчлах 2 ажлыг зохион байгуулсан гэсэн мэдээллийг өглөө.Хархорум хотын бүтээн байгуулалт, хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх  үүрэг бүхий ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд ажилласан УИХ-ын гишүүн Г.Уянгахишиг хуулийн талаар танилцуулсан. Ажлын хэсэг хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэн 10 гаруй хоног ажиллахдаа зарчмын зөрүүтэй 60-аад санал боловсруулан шийдвэрлүүлжээ.Тэрбээр, Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хууль, Хот байгуулалтын тухай хууль хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа. Гэхдээ манай улс цаасан дээрээс буюу хоосон газарт шинээр хот байгуулж байсан түүх байхгүй. Тийм учраас бэлтгэл ажлын хүрээнд буюу төлөвлөлт, бүтээн байгуулалтын үед тодорхой эрх зүйн зохицуулалтууд шаардлагатай байна гэж үзээд Засгийн газраас дээрх хуулийн төслийг өргөн барьсан. Ажлын хэсэг энэ хууль тодорхой хугацаанд хүчин төгөлдөр үйлчлээд, үүргээ биелүүлсэн үедээ дуусгавар болох, Хархорум хотын үйл ажиллагаа цаашдаа Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай болон Хот байгуулалтын тухай хуулиар зохицуулагдаад явах гэсэн үндсэн зарчмыг баримталж ажилласан. Дээрх хуулиар Хархорум хот ямар зарчмаар хөгжих, эдийн засгийн гол агуулга нь юу байх, нийслэл байх уу, эсвэл бүсийн төв байх уу гэдгийг зохицуулсан. Хархорум гэдэг түүхэн нийслэл хотыг сэргээн байгуулахтай холбоотойгоор төлөвлөлтөд ямар зарчмыг барих, үндсэн бүсчлэл ямар байхыг хуульд тусгаж өгсөн гэлээ.УИХ-ын гишүүн С.Зулпхар, УИХ-аар хууль, тогтоолын төслүүдийг үр дүнтэй баталсан хэдий ч баталсан хууль, тогтоолуудын хэрэгжилтийг хангуулах, хяналт тавих чиглэлээр УИХ ажиллана гэдгийг илэрхийлсэн.Хууль тогтоох байгууллагын чухал чиг үүргийн нэг нь хяналт гэдгийг тэрбээр онцлоод, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос боловсруулан УИХ-аар баталсан “Монгол Улсын Их Хурлын 2025 оны хаврын ээлжит чуулганы хугацаанд хийх төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын цаглавар батлах тухай” УИХ-ын тогтоол баталсныг тодотгосон.  УИХ-ын гишүүн С.Зулпхар, чуулган завсарласан үед гишүүд тойрогтоо ажиллах, салбарын төлөөллүүд, иргэдтэй уулзах, ажлын хэсгүүдийн үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх зэрэг зохион байгуулалтын ажил хийгдэнэ. Намрын чуулганы хугацаанд “УИХ-ын 2024-2028 оны стратеги төлөвлөгөө”-г баталсан. Энэхүү төлөвлөгөөнд УИХ-ын хяналт шалгалтын чиг үүргийг бэхжүүлэх зорилтыг тусгасан. Энэ дагуу Байнгын хороод, ажлын хэсгүүд, гишүүд төлөвлөгөөнд тусгасны дагуу ажиллаж байна. Цаашдаа УИХ хууль баталдаг, тогтоол шийдвэр гаргадаг байгууллага байгаад зогсохгүй хяналтын болон бусад чиг үүргээ үр дүнтэй хэрэгжүүлэх чиглэлээр ажиллана. Үүнд Төрийн байгуулалтын байнгын байнгын хорооноос батлуулсан дээрх тогтоол чухал үүрэгтэй юм гэлээ.Мэдээллийн дараа Байнгын хорооны дарга, гишүүд сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.  

Нийслэлийн тусгай чиг үүргийг хэрэгжүүлэх  “Шинэ Зуунмод” дагуул хотыг 31.501 га газарт байгуулна. Уг бүтээн байгуулалтын хүрээнд 128.5 км авто зам, 250 МВт цахилгаан, 465 МВт дулаан үйлдвэрлэх хүчин чадалтай дулааны цахилгаан станц болон хоногт 20 мянган шоо метр бохир усыг цэвэрлэх хүчин чадалтай цэвэрлэх байгууламжийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр барих юм. Шинэ Зуунмод хотын захирагчийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэгч,Засгийн газрын бүрэн эрхт төлөөлөгч М.Батбаяр нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөний үеэр ажлын явцын талаар мэдээлэл өглөө.Монгол Улсын Засгийн газрын  2022 оны 143 дугаар  тогтоолоор  Шинэ Зуунмод хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг баталсан бөгөөд хотод,Эдийн засгийн чөлөөт бүс,Олон нийт, худалдаа, үйлчилгээний бүс,Шинэ Зуунмод хотын төв, Засаг захиргааны бүс,Оюутны хотхон, судалгаа шинжилгээний төв,Худалдаа, бөөний төв,Тээвэр логистик, үйлдвэрлэлийн бүс,ОУ-ын нисэх онгоцны буудал, агаарын каргоны бүс,Аж ахуй, нөөц бүсийг байгуулах юм.Шинэ Зуунмод хотын захирагчийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэгч, Засгийн газрын бүрэн эрхт төлөөлөгч М.Батбаяр “Шинэ Зуунмод хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх  хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг үндэслэн Төлөвлөлтийн бүсүүдийн хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөнүүдийг үе шаттайгаар боловсруулж байна. Шинэ Зуунмод болон Зуунмод хотын дунд хоногт 20 мянган шоо метр бохир усыг цэвэрлэх хүчин чадалтай цэвэрлэх байгууламж барина. Эхний ээлжийн 3000 м3/хоног хүчин чадалтай цэвэрлэх байгууламжийн ажлын зураг төслийг “Наран рашаан” ХХК боловсруулж байгаа бөгөөд ажлын явц 96 хувьтай байна. Зуунмод хотоос Шинэ Зуунмод хотын нутаг дэвсгэр хүртэлх мэдээлэл холбооны 96 корын шилэн кабель 22 км урт, 48 корын шилэн кабель17 км урт бүхий холбооны шугам сүлжээний худаг сувагчлалын ажлыг “Мон кабель системс” ХХК хийж гүйцэтгэж байгаа бөгөөд барилга угсралтын гүйцэтгэл 50 орчим хувьтай байна. Мөн Шинэ Зуунмод хотыг сэргээгдэх эрчим хүчээр хангасан, байгаль орчинд ээлтэй, ухаалаг тогтвортой хот болгон хөгжүүлэх “Zero Energy City” хотын үзэл баримтлал бүхий цогц төлөвлөлтийг Засгийн газарт танилцуулна” гэлээ.Нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөний үеэр хотын дарга Х.Нямбаатар дараах үүрэг даалгаврыг өглөө.“Бүтээн байгуулалтын жил”-ийн хүрээнд хийж хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны нэгдсэн төлөвлөгөөг яаралтай танилцуулах,Нийслэлд гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжүүлж байгаа төслүүдийн хэрэгжилтийн талаар нэгтгэн танилцуулах,Ерөнхий боловсролын сургуулийн хичээл эхэлж байгаатай холбогдуулан томуу, томуу төст өвчнөөс урьдчилан сэргийлж, сургалтын байгууллагын суралцагч, багш, ажилтан, албан хаагчдыг дотоод орчинд амны хаалтыг тогтмол зүүлгэх, мэргэжлийн байгууллагын өгсөн зөвлөмж, зааврыг хэрэгжүүлж ажиллах,Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвтэй байгуулсан “Тээврийн хэрэгслийн төлбөртэй зогсоолын үйл ажиллагаа эрхлэн явуулах гэрээ” дуусгавар болсон боловч зогсоолоо хүлээлгэн өгөхөөс татгалзаж буй иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад холбогдох журмын дагуу хариуцлага тооцож, яаралтай чөлөөлүүлэн “Улаанбаатар хотын хөгжлийн корпораци” ХК-д хүлээлгэн өгч, зогсоолын талбай чөлөөлөх ажлыг зохион байгуулах зэрэг үүрэг өгсөн юм.

Улсын Их Хурлын Аж үйлдвэржилтийн бодлогын байнгын хорооны дарга С.Ганбаатар, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Энхтуяа, Б.Уянга, Д.Батбаяр, Г.Очирбат нар Дархан-Уул аймагт ажиллаж, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам (ХХААХҮЯ) болон тус салбарын үйл ажиллагаатай танилцаж байна.Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалын хүрээнд тус яам болон холбогдох зарим байгууллагыг Дархан-Уул аймагт шилжүүлээд байгаатай Байнгын хорооны дарга, гишүүд танилцсан юм. Тодруулбал, Хөдөө аж ахуйн бирж, Хөдөө аж ахуйн корпорац, Зээлийн батлан даалтын сангийн Төвийн бүсийн салбар, Жижиг дунд үйлдвэрийн газар зэрэг байгууллагад Улсын Их Хурлын гишүүд зочилж, албан хаагчидтай санал солилцов.Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Ж.Энхбаяр энэ үеэр яамны үйл ажиллагаа, салбарын нэгдсэн бодлого, төлөвлөлт болон "Хүнсний хувьсгал", "Атрын дөрөвдүгээр аян", "Цагаан алт", "Шинэ хоршоо-Чинээлэг малчин" үндэсний хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн талаар Байнгын хорооны гишүүдэд танилцууллаа гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Байнгын хорооны 2025 оны 06 дугаар тогтоолоор байгуулсан билээ. Уг ажлын хэсгийн ахлагчаар Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Идэрбат, гишүүдэд Ж.Батжаргал, С.Ганбаатар, Р.Сэддорж, У.Отгонбаяр нар ажиллаж байгаа бөгөөд  (2025.01.27) хоёр дахь хуралдаанаа хийлээ. Өнөөдрийн хуралдаанаар өргөн мэдүүлэгдсэн хуулийн төслийн талаарх танилцуулга болон олон жил даатгалд хамрагдсан малчдад нэг удаа нөхөн төлбөрийг нь ахиухан олгох, урамшуулал, хөнгөлөлт олгох зэргээр уян хатан зохицуулалт хийх болон, малын даатгалын санхүүгийн системийг тодорхой болгох зэрэг асуудлыг хэлэлцэж, холбогдох өөрчлөлтийг төсөлд тусгах боломжийн талаар Сангийн яам, Үндэсний давхар даатгал ХК-ийнтай санал солилцов. Засгийн газрын өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөлд даатгалын нөхөн төлбөр олгох 6 хувийн босго үзүүлэлтийг өөрчлөн, уян хатан тогтоох, улмаар Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан малын хорогдлын дүнд үндэслэн даатгалын нөхөн төлбөрийг хэсэгчлэн урьдчилан олгох хоёр томоохон зохицуулалтыг тусгасан. Ажлын хэсэг төлөвлөгөөндөө тусгасны дагуу чуулганы завсарлагааны хугацаанд малын индексжүүлсэн даатгалын үйл ажиллагаанд оролцогч талууд (малчид, даатгалын компаниуд, банк, даатгалын зуучлагч нар)-тай уулзалт зохион байгуулах, бүсчилсэн байдлаар орон нутагт ажиллаж, хуулийн төслийг танилцуулах, малын индексжүүлсэн даатгалын хуулийн хэрэгжилт, үр дүнгийн талаар малчин болон даатгуулагч бусад этгээд даатгагч нараас санал, асуулга авч, ирэх дөрөвдүгээр сарын 15-ны өдөр гэхэд хуулийн төслийг Байнгын хорооны хуралдааны хэлэлцүүлэгт оруулах төлөвлөгөөтэйгөөр ажиллаж байна. 

"Лхагвын ТОЙМ" нэвтрүүлгийн 45 дахь дугаарын зочноор Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан С.Баяр оролцож, сонирхолтой ярилцлага өрнүүлжээ. 

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгаланд  (2025.01.24) УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл Жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөөний тухай хуулийн төсөл өргөн барилаа.Жагсаал, цуглаан зохион байгуулах журмын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаарх олон нийтийн хэлэлцүүлэг, нэр бүхий УИХ-ын гишүүдийн санаачилсан Жагсаал, цуглаан хийх журмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд тусгасан зарим асуудлыг үндэслэн, хуулийн төслөө боловсруулсан талаар УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл танилцууллаа.Хуулийн төсөлд ямар ч асуудлаар жагсаал, цуглаан хийж болохоор нээлттэй байх, аяндаа бий болсон жагсаалыг мэдэгдэл хүргүүлсэн жагсаалын адил хүлээн зөвшөөрөх, бүртгүүлэх нэртэй боловч зөвшөөрөл авдаг тогтолцоог халж, мэдэгдэл хүлээн авах, хариу өгөх, хууль бус жагсаал, цуглааныг албан тараах эрх бүхий этгээд нь Засаг дарга буюу улс төрийн албан тушаалтан байгааг цагдаагийн байгууллага, тухайн шатны Засаг даргын Тамгын газар хэрэгжүүлэхээр өөрчлөх, жагсаал, цуглааныг сурвалжлах, мэдээлэх эрхэд хязгаарлалт тавихгүй байх зэрэг зохицуулалтыг тусгасан байна хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

“Монгол Улсын татварын тогтолцооны өнөөгийн нөхцөл байдал, шинэчлэх хэрэгцээ шаардлага” цуврал хэлэлцүүлгийг Төсвийн байнгын хороо болон Улсын Их Хурлын даргын 2024 оны 292 дугаар захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг 2025 оны 01 дүгээр сарын 28, 30-ны өдрүүдэд Төрийн ордонд зохион байгуулах тул иргэн, хуулийн этгээд, хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудын төлөөлөл Та бүхнийг оролцохыг урьж байна. Бүртгэл:  2025 оны 01 дүгээр сарын 27, 29-ний өдрийн 17:00 цаг хүртэл явагдах тул хуулийн этгээдийн төлөөлөл, иргэд овог, нэр, холбогдох утасны дугаарыг дараах  QR кодыг уншуулан бөглөж ирүүлэх, эсхүл 262528 дугаарын утсаар бүртгүүлнэ үү. Оролцогчдын талаарх мэдээлэл: Оролцогчдыг хүсэлт ирүүлсэн дарааллаар баталгаажуулах бөгөөд бүртгэл дуусмагц нэрсийг Улсын Их Хурлын www.parliament.mn цахим хуудаст байршуулна. Жич: “Монгол Улсын Төрийн ордны хамгаалалт, үйлчилгээний журам”-д заасны дагуу оролцох хүмүүсийн иргэний үнэмлэхийг үндэслэн албаны болон үндэсний хувцастай Төрийн ордонд нэвтрүүлнэ.  Төсвийн байнгын хорооны Ажлын алба

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгаланд (2025.01.24) УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг өргөн барилаа.Шинэчилсэн найруулгын төсөлд одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуульд тусгагдсан үндсэн үзэл баримтлалыг тусгахын зэрэгцээ хэд хэдэн зарчмын шинжтэй асуудлыг тусгасан талаар танилцуулав. Тухайлбал, хуулийн хэрэглээний нэгдмэл байдлыг хангах зорилгоор сэтгүүл зүйн мэргэжлийн үйл ажиллагаатай холбоотой нэр томьёоны тайлбарыг олон улсын хандлага, дотоодын эрх зүйн тогтолцоо, тухайн салбар шинжлэх ухаанд нийцүүлжээ. Мөн хэвлэл мэдээллийн байгууллагын зорилго, төрлийг тодорхойлж, хариуцлагатай сэтгүүл зүйг төлөвшүүлэх, олон ургалч үзлийг дэмжих зорилгоор түүний эзэмшлийн ил тод байдалтай холбоотой зохицуулалт тусгасан байна. Түүнчлэн, хэвлэл мэдээллийн байгууллага, сэтгүүлчийн эх сурвалжаа хамгаалах эрхийг баталгаажуулах зүйл заалт оруулжээ.Энэхүү хуулийн төслийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас эрх ашиг, сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй бүлгүүдийн дунд нийт 4 удаа хэлэлцүүлэн, санал санаачлагыг тусган ажилласан талаар УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд О.Алтангэрэл онцоллоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.